İngilizce “non” + “fiction” (kurgusal olmayan) bileşiminden türeyen ve çevirisinde yaşanan güçlük nedeniyle Rus araştırmalarında özgün ismiyle kullanılan “non-fiction” kavramının bir yazın türü olarak kökeni XV. yüzyıla dayanır. Söz konusu çağda İtalya’da önde gelen devlet adamlarının, askeri figürlerin, heykeltıraşların ve sanatçıların biyografileri ile otobiyografileri geniş çapta rağbet görür. 1890 yılında Rus yayıncı Florentiy Fyodoroviç Pavlenkov tarafından çıkarılan Harika İnsanların Hayatları (Жизнь Замечательных Людей) çalışması özü gereği non-fiction edebiyat geleneğini yansıtır. Ancak görüldüğü üzere her ne kadar çok eski zamanlardan itibaren çeşitli şekillerde var olsa da bir kavram olarak “non-fiction”, 1965 yılında Amerikalı yazar Truman Capote tarafından kaleme alınan Soğukkanlılıkla (In Cold Blood) adlı romanıyla edebiyat dünyasına entegre olur. Batının sanatsal alanında can buluş şekliyle Rus edebiyatında yerini alan non-fiction türü, içerisinde hayal ürünü konuların ve kahramanların olmayışı ile ayırt edilen, ele alınan olayların yazarın şahsi bakış açısının süzgecinden geçirilerek yansıtıldığı yeni bir edebiyat sahasıdır. Çeşitli sanatsal ve dramatik tekniklerin kullanıldığı bu yazın şeklinde eserin kompozisyonu “sahne ardına sahne” drama ilkesine göre oluşturulur. Yazar, bu nesir anlayışında çoğunlukla alanında tanınmış bir uzmandır ve organik dokusunda eserin kısalığı, kullanışlılığı ve etkililiği kadar samimiyet derecesi de önemlidir. Özellikle geçmişe yönelik çalışmalarda yazar incelediği olayın tanıklarına ve katılımcılarına başvurarak güvenilir malzeme sunmak adına röportajlardan faydalanır. Halkın tarihsel hafızasının yazıya dökülmüş şekli olan non-fiction, bilhassa sıfırlı yıllarda yaşanan kriz ve hayal kırıklığı sonucu Rus insanının kurgudan belgesele yöneldiği, gerçek olayları anlamak için yoğun bir şekilde başvurduğu ilgi çekici bir alan haline gelir. Nitekim bu çalışmada XXI. yüzyıl Rus nesrinde ön plana çıkmaya başlayan non-fiction nesrinin özelliklerinden bahsedilecek olup, çağdaş dünyanın odak noktasında yer alan yeni bir yazın geleneğinin özellikleri üzerinde durulacaktır. Böylelikle henüz oluşumlanan bu edebiyat türünün Rus yazınsal alanındaki örnekleri üzerinde durularak yeni yazarlara ve eserlere doğru bir eğilim oluşturulmaya çalışılacaktır. ORCID NO:0000-0002-2226-255X
Anahtar Kelimeler: Non-fiction, Rus edebiyatı, modern dönem nesri, kurgu, gerçeklik.
|
