Zaman kavramı tarih biliminin üzerinde yol aldığı önemli boyutlardan biridir. Dolayısıyla tarih öğretiminde de bu böyledir. Diğer taraftan 'zaman' başka bilim dallarının da inceleme alanına girmektedir. Bu da tarih biliminin bu kavramla ilişkilerini tek başına kurma özgürlüğüne sahip olmadığı anlamına gelir. Bu bağlamda Fizik biliminin zamanı ele alış ve tanımlama biçimlerinin değişmesi ile birlikte tarih bilimi için de zaman kavramını ele alış ve tanımlama biçimlerinde değişimlerin olması beklenebilir. Dahası geleneksel Fizik kuramının yerini Kuantum Kuramının alması ile eş zamanlı olarak zaman ve hızın ilişkisinin görecelilik teorisi üzerinden kurulması gibi durumlar da zamanla ilgili görecelilik durumunun konuşulması sonucunu doğurmuştur. Bu da 'zaman algısı' yaklaşımını beraberinde getirmiştir. Böylece zamanın ne olduğunu biraz da insanların algılarının belirlediğini söylemek mümkündür. Öyleyse daha küçük yaşlarda yani öğrencilerde bu algının daha farklı işleyeceği kabul edilebilir. Bu da tarih öğretiminde pek tabii olarak dikkate alınması gereken bir değişken olur. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı öğrencilerin zamanı algılama biçimlerinin farklılık gösterebileceğini ortaya koymaktır. Ayrıca; öğrencilerin zamanı anlama ve anlamlandırmaya yönelik farklı yaklaşımların olabileceğini kendi bakış açıları yardımı ile fark edebileceklerini, kendi tarihsel zaman algıları üzerinde düşünmelerinin ve kendi tarihsel zaman algılarının özgünlüğünü fark edebilmelerinin mümkün olduğunu görebilmektir. Araştırma hazırlanan ders içi etkinliklerle gerçekleştirilmiştir. Etkinlikler iki farklı okulun 9. (dokuzuncu) sınıflarında uygulanmıştır. Öğrencilerin tarih dersi açısından tarihsel zaman algılarının etkilenmemesi için etkinlikler, "Tarih ve Zaman" Ünitesi işlenmeden önce uygulanması sağlanmıştır. Öğrencilerden kendi geçmiş yaşantılarını (kendinin ve ailesinin tarihi), önemli olaylar ve dönüm noktalarıyla beraber şema olarak çizmeleri istenmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin zamanı çok farklı biçimlerde şemalara aktardığı hatta resmettiği görülmüştür. Bu da onların geçmiş zamanı algılama biçimlerinin farklılıklarını ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler: Tarih öğretimi, zaman, tarihsel zaman, zaman algısı, tarihsel zaman algısı
|
