Okul öncesi dönemde akran ilişkilerinin gelişmeye başlamasıyla birlikte akran zorbalığı davranışlarına da rastlanabilmektedir. Okul öncesi dönemde görülen akran zorbalığı çocuğun ileriki yaşantısını da etkileyebilecek güce sahiptir. Bu nedenle araştırmanın amacı okul öncesi öğretmenlerinin gözünden akran zorbalığı davranışlarını incelemektir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseninde yürütülmüştür. Çalışma grubunun belirlenmesinde nitel araştırmalarda kullanılan amaçlı örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kütahya ili ve ilçelerindeki bağımsız anaokulları ve ilkokula bağlı anasınıflarında çalışan 21 okul öncesi öğretmeni oluşturmuştur. Öğretmenlerden toplanacak veriler için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenleri ile yüz yüze yapılan görüşmeler sonrası elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Buna göre; okul öncesi öğretmenlerinin akran zorbalığını tanımlarken daha çok sözlü şiddet ve fiziksel şiddet kavramlarına başvurdukları görülmüştür. Akran zorbalığı konusunda cinsiyet faktörü ele alındığında öğretmenler, erkek çocuklarının zorbalık davranışlarını daha fazla sergilediklerini belirtmişlerdir. Akran zorbalığı davranışlarının çocuklar arasında daha çok hem cinslerine yönelik olduğuna ulaşılmıştır. Sınıfta gözlemlenen akran zorbalığı davranışları daha çok oyuncak paylaşamama, oyun alanını paylaşamama, oyunda rol üstlenme gibi sebeplere dayandırılmaktadır. Aynı zamanda öğretmenler, çocukların sınıfta sergiledikleri zorbalık davranışlarının arkasında ebeveyn davranışlarının taklidinin yattığını düşünmektedirler. Öğretmenler tarafından akran zorbalığı gösteren çocukların genel özellikleri bencillik, pasif agresif davranışlar sergilemek, kurallara uymamak olmakla birlikte mağdur çocukların genel özellikleri ise asosyal, içine kapanık, çekingen olarak nitelendirilmiştir. Bu nedenle öğretmenlere akran zorbalığını önlemede farklı stratejiler geliştirmesi ve ailelere akran zorbalığını önlemeye yönelik programlar uygulaması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Akran zorbalığı, okul öncesi, öğretmen
|
