Okul öncesi dönemde akran iliþkilerinin geliþmeye baþlamasýyla birlikte akran zorbalýðý davranýþlarýna da rastlanabilmektedir. Okul öncesi dönemde görülen akran zorbalýðý çocuðun ileriki yaþantýsýný da etkileyebilecek güce sahiptir. Bu nedenle araþtýrmanýn amacý okul öncesi öðretmenlerinin gözünden akran zorbalýðý davranýþlarýný incelemektir. Araþtýrma nitel araþtýrma desenlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseninde yürütülmüþtür. Çalýþma grubunun belirlenmesinde nitel araþtýrmalarda kullanýlan amaçlý örnekleme yönteminden yararlanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn çalýþma grubunu Kütahya ili ve ilçelerindeki baðýmsýz anaokullarý ve ilkokula baðlý anasýnýflarýnda çalýþan 21 okul öncesi öðretmeni oluþturmuþtur. Öðretmenlerden toplanacak veriler için yarý yapýlandýrýlmýþ görüþme formu kullanýlmýþtýr. Okul öncesi öðretmenleri ile yüz yüze yapýlan görüþmeler sonrasý elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiþtir. Buna göre; okul öncesi öðretmenlerinin akran zorbalýðýný tanýmlarken daha çok sözlü þiddet ve fiziksel þiddet kavramlarýna baþvurduklarý görülmüþtür. Akran zorbalýðý konusunda cinsiyet faktörü ele alýndýðýnda öðretmenler, erkek çocuklarýnýn zorbalýk davranýþlarýný daha fazla sergilediklerini belirtmiþlerdir. Akran zorbalýðý davranýþlarýnýn çocuklar arasýnda daha çok hem cinslerine yönelik olduðuna ulaþýlmýþtýr. Sýnýfta gözlemlenen akran zorbalýðý davranýþlarý daha çok oyuncak paylaþamama, oyun alanýný paylaþamama, oyunda rol üstlenme gibi sebeplere dayandýrýlmaktadýr. Ayný zamanda öðretmenler, çocuklarýn sýnýfta sergiledikleri zorbalýk davranýþlarýnýn arkasýnda ebeveyn davranýþlarýnýn taklidinin yattýðýný düþünmektedirler. Öðretmenler tarafýndan akran zorbalýðý gösteren çocuklarýn genel özellikleri bencillik, pasif agresif davranýþlar sergilemek, kurallara uymamak olmakla birlikte maðdur çocuklarýn genel özellikleri ise asosyal, içine kapanýk, çekingen olarak nitelendirilmiþtir. Bu nedenle öðretmenlere akran zorbalýðýný önlemede farklý stratejiler geliþtirmesi ve ailelere akran zorbalýðýný önlemeye yönelik programlar uygulamasý önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Akran zorbalýðý, okul öncesi, öðretmen
|
