Günümüzde bilim ve teknolojideki hızlı gelişim ve bu doğrultuda ortaya çıkan bilgi miktarındaki hızlı artış sebebiyle artık insanların sadece düşünme yeteneğine sahip olmaları yeterli olmamaktadır. İçinde bulunduğumuz 21. Yüzyıl becerileri olarak anılan üst düzey düşünme becerilerine sahip olmak ve bu becerilere sahip bireyler yetiştirmek kaçınılmaz bir gereklilik halini almıştır. Üst düzey düşünme beceri içerisinde yer alan eleştirel düşünme becerisi, en basit anlamda, bireylerin düşünme sorumluluğunu alabilmeleri ve hiçbir düşünceyi, geçerliğini ve doğruluğunu sorgulamadan benimsememeleri olarak tanımlanabilir. Günümüzde, öğretmenlerden, yeni yetişen nesillere eleştirel düşünme becerilerini etkili bir şekilde kazandırabilmeleri beklenmektedir. Fakat gelecek nesillere öğretmenlik yapacak öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimine ne düzeyle sahip oldukları bilinmemektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerini belirlemek ve çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu kapsamda öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin cinsiyetlerine, sınıf düzeylerine, bölümlerine, günlük ekran kullanım sürelerine, aylık ortalama kitap okuma sayılarına ve anne-baba eğitim düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Tarama modelinde nicel olarak yürütülen bu araştırmanın örneklemini, 2022-2023 eğitim öğretim yılı güz yarıyılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde öğrenim gören ve uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 335 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler, orijinali Faicone, Faicone ve Giancarlo (1998) tarafından geliştirilen ve Kökdemir (2003) tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılan California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği aracılığıyla elde edilmiştir. Ölçeğin Türkçe’ye uyarlanmış hali, toplam 51 maddeden ve analitiktik, açık fikirlilik, meraklılık, kendine güven, doğruyu arama ve sistematiklik olmak üzere toplam 6 alt ölçekten oluşmaktadır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı (alfa) .88 olarak bulunmuştur. Elde edilen verilerin analizinde frekans ve yüzde dağılımı, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Yapılan analizler aracılığıyla genel olarak örneklem grubundaki öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri belirlenmiş ve eleştirel düşünme eğilimlerinin yukarıda belirtilen değişkenlere göre değişip değişmediği tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular literatür kapsamında tartışılmış ve hem araştırmacılara hem de uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Eleştirel Düşünme, Öğretmen Adayları, Nicel Araştırma
|
