Günümüzde bilim ve teknolojideki hýzlý geliþim ve bu doðrultuda ortaya çýkan bilgi miktarýndaki hýzlý artýþ sebebiyle artýk insanlarýn sadece düþünme yeteneðine sahip olmalarý yeterli olmamaktadýr. Ýçinde bulunduðumuz 21. Yüzyýl becerileri olarak anýlan üst düzey düþünme becerilerine sahip olmak ve bu becerilere sahip bireyler yetiþtirmek kaçýnýlmaz bir gereklilik halini almýþtýr. Üst düzey düþünme beceri içerisinde yer alan eleþtirel düþünme becerisi, en basit anlamda, bireylerin düþünme sorumluluðunu alabilmeleri ve hiçbir düþünceyi, geçerliðini ve doðruluðunu sorgulamadan benimsememeleri olarak tanýmlanabilir. Günümüzde, öðretmenlerden, yeni yetiþen nesillere eleþtirel düþünme becerilerini etkili bir þekilde kazandýrabilmeleri beklenmektedir. Fakat gelecek nesillere öðretmenlik yapacak öðretmen adaylarýnýn eleþtirel düþünme eðilimine ne düzeyle sahip olduklarý bilinmemektedir. Bu doðrultuda bu çalýþmanýn amacý, öðretmen adaylarýnýn eleþtirel düþünme eðilimlerini belirlemek ve çeþitli deðiþkenler açýsýndan incelemektir. Bu kapsamda öðretmen adaylarýnýn eleþtirel düþünme eðilimlerinin cinsiyetlerine, sýnýf düzeylerine, bölümlerine, günlük ekran kullaným sürelerine, aylýk ortalama kitap okuma sayýlarýna ve anne-baba eðitim düzeylerine göre farklýlaþýp farklýlaþmadýðý incelenmiþtir. Tarama modelinde nicel olarak yürütülen bu araþtýrmanýn örneklemini, 2022-2023 eðitim öðretim yýlý güz yarýyýlýnda Eskiþehir Osmangazi Üniversitesi’nde öðrenim gören ve uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 335 öðretmen adayý oluþturmaktadýr. Veriler, orijinali Faicone, Faicone ve Giancarlo (1998) tarafýndan geliþtirilen ve Kökdemir (2003) tarafýndan Türkçe’ye uyarlamasý yapýlan California Eleþtirel Düþünme Eðilimi Ölçeði aracýlýðýyla elde edilmiþtir. Ölçeðin Türkçe’ye uyarlanmýþ hali, toplam 51 maddeden ve analitiktik, açýk fikirlilik, meraklýlýk, kendine güven, doðruyu arama ve sistematiklik olmak üzere toplam 6 alt ölçekten oluþmaktadýr. Ölçeðin iç tutarlýlýk katsayýsý (alfa) .88 olarak bulunmuþtur. Elde edilen verilerin analizinde frekans ve yüzde daðýlýmý, baðýmsýz gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanýlmýþtýr. Yapýlan analizler aracýlýðýyla genel olarak örneklem grubundaki öðretmen adaylarýnýn eleþtirel düþünme eðilimleri belirlenmiþ ve eleþtirel düþünme eðilimlerinin yukarýda belirtilen deðiþkenlere göre deðiþip deðiþmediði tespit edilmiþtir. Araþtýrma kapsamýnda elde edilen bulgular literatür kapsamýnda tartýþýlmýþ ve hem araþtýrmacýlara hem de uygulayýcýlara yönelik öneriler sunulmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Eleþtirel Düþünme, Öðretmen Adaylarý, Nicel Araþtýrma
|
