Bu çalışmada, nezaketsiz davranışın kime yönelik sergilendiği ve nezaketsiz davranışın kasıtlı veya kasıtsız yapıldığına tanıklık edilmesinin affetme üzerindeki etkisi ve bu etkide bilişlerin ve duyguların aracı rolünün incelenmesi hedeflenmiştir. Aracılıkla ilgili ilk orijinal çalışmaların yapıldığı 1995’li yıllarda yapıldığı düşünülürse, bu araştırmanın affetme ve nezaketsiz davranış ilişkisinin bilişlerle nasıl şekillendiğinin incelenmesi açısından literatüre özgün bir katkısı olacaktır. Çalışma, 2 (Davranışın hedefi: Aile üyesi; Mahalleden bir tanıdık) X 2 (Kasıt: Var; Yok) ANOVA desenine uygun olarak planlanmıştır. Araştırma, çeşitli üniversitelerde öğrenim gören 101 kadın ve 23 erkek olmak üzere toplam 124 öğrencisinin katılımı ile online formlar aracılığıyla gerçekleştirilmiş olup bu katılımcılar koşullara rastgele atanmıştır. Nezaketsiz davranışın gerçekleştiği durumlar, varsayımsal senaryoların sesli sunumunun yer aldığı video gösterimi aracılığıyla manipüle edilmiştir. Manipülasyon işleminin ardından tek soruluk bir madde ile affetme eğilimi ölçülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre davranıştaki kasıt durumunun, affetme düzeyi üzerindeki etkisi anlamlıdır, F(1,138) = 33.23, p = .00, ƞp² = .20. Senaryoda sergilenen nezaketsiz davranışın kasıtlı olmadığı koşuldaki katılımcılar (Ort. = 5.90), senaryoda sergilenen nezaketsiz davranışın kasıtlı olduğu koşuldaki katılımcılara (Ort. = 3.42) göre senaryodaki nezaketsiz davranışı sergileyen kişiyi daha fazla affetmiştir. Bununla birlikte, kasıt ve affetme arasındaki ilişkide duyguların aracı rolü bulunamamışken bilişsel bilişlerin (kasıtlı- hatalı algısı) ise aracı rolü olduğu ortaya konmuştur. Araştırmanın, affetme süreciyle ilişkili olabilecek etmenlerin açıklığa kavuşturulmasını sağlayacak çıktıların elde edilmesine katkı sağlayacağı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Nezaketsiz Davranış, Davranışın Hedefi, Affetme
|
