Bu çalýþmada, nezaketsiz davranýþýn kime yönelik sergilendiði ve nezaketsiz davranýþýn kasýtlý veya kasýtsýz yapýldýðýna tanýklýk edilmesinin affetme üzerindeki etkisi ve bu etkide biliþlerin ve duygularýn aracý rolünün incelenmesi hedeflenmiþtir. Aracýlýkla ilgili ilk orijinal çalýþmalarýn yapýldýðý 1995’li yýllarda yapýldýðý düþünülürse, bu araþtýrmanýn affetme ve nezaketsiz davranýþ iliþkisinin biliþlerle nasýl þekillendiðinin incelenmesi açýsýndan literatüre özgün bir katkýsý olacaktýr. Çalýþma, 2 (Davranýþýn hedefi: Aile üyesi; Mahalleden bir tanýdýk) X 2 (Kasýt: Var; Yok) ANOVA desenine uygun olarak planlanmýþtýr. Araþtýrma, çeþitli üniversitelerde öðrenim gören 101 kadýn ve 23 erkek olmak üzere toplam 124 öðrencisinin katýlýmý ile online formlar aracýlýðýyla gerçekleþtirilmiþ olup bu katýlýmcýlar koþullara rastgele atanmýþtýr. Nezaketsiz davranýþýn gerçekleþtiði durumlar, varsayýmsal senaryolarýn sesli sunumunun yer aldýðý video gösterimi aracýlýðýyla manipüle edilmiþtir. Manipülasyon iþleminin ardýndan tek soruluk bir madde ile affetme eðilimi ölçülmüþtür. Araþtýrmanýn sonuçlarýna göre davranýþtaki kasýt durumunun, affetme düzeyi üzerindeki etkisi anlamlýdýr, F(1,138) = 33.23, p = .00, ƞp² = .20. Senaryoda sergilenen nezaketsiz davranýþýn kasýtlý olmadýðý koþuldaki katýlýmcýlar (Ort. = 5.90), senaryoda sergilenen nezaketsiz davranýþýn kasýtlý olduðu koþuldaki katýlýmcýlara (Ort. = 3.42) göre senaryodaki nezaketsiz davranýþý sergileyen kiþiyi daha fazla affetmiþtir. Bununla birlikte, kasýt ve affetme arasýndaki iliþkide duygularýn aracý rolü bulunamamýþken biliþsel biliþlerin (kasýtlý- hatalý algýsý) ise aracý rolü olduðu ortaya konmuþtur. Araþtýrmanýn, affetme süreciyle iliþkili olabilecek etmenlerin açýklýða kavuþturulmasýný saðlayacak çýktýlarýn elde edilmesine katký saðlayacaðý söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Nezaketsiz Davranýþ, Davranýþýn Hedefi, Affetme
|
