Bu çalışmanın amacı, erken okuryazarlık becerileri ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesidir. Çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Erken okuryazarlık becerileri ile ilgili hem birincil hem de ikincil kaynak kategorisinde 30 farklı kaynak taranarak incelenmiştir. Literatür taraması için ise DOAJ, ERIC, SCOPUS, ResearchGate, Google Academic, Science Direct, World Cat, Web of Science ve DergiPark indeksleri taranmıştır. Tarama yaparken kullanılan anahtar kelimeler ise; erken okuryazarlık becerileri, okul öncesi, fonolojik farkındalık, yazı farkındalığı ve sözcük bilgisidir. Yabancı dilde ise anahtar kelimeler; early literacy skills, preschool, phonological awareness, print awareness, vocabulary olarak aratılmıştır. İnceleme sonucunda erken okuryazarlık becerilerinin kritik bir dönem olan okul öncesi dönemde kazanılması gerektiği, bu sayede çocukların akademik hayatlarında daha az zorluk çektikleri tespit edilmiştir. Erken okuryazarlık becerilerinin içermiş olduğu alt başlıkların; yazı farkındalığı, fonolojik farkındalık becerileri, sözel dil becerileri ve sözcük dağarcığı olduğu görülmüştür. Bu alanlar doğrultusunda çocuklara formal dönem öncesinde zengin uyaranların olduğu ortamlar sunularak kaliteli vakit geçirmenin gerekli olduğu görülmüştür. Bazı çalışmaların bulgularına göre ebeveynlerin eğitim durumları ve meslekleri bu kaliteli vakitleri etkileyerek çocukların dezavantajlı ya da avantajlı olmasına yön verdiği tespit edilmiştir. Anne ve babaların eğitim düzeylerinin yüksek olmasının çocukları olumlu etkilediği görülmüştür. Öte yandan ev hanımı olan annelerin çocukları ile daha fazla ilgilenmesi sonucu bazı eğitim düzeyi yüksek annelerden daha fazla kaliteli vakit yaratabildikleri ortaya konmuştur. Sonuç olarak erken okuryazarlık becerilerinin gelişmesinde çocuklara fırsatlar sunmak ve çocuklarla kaliteli vakit geçirmek oldukça önemlidir. Çocuklara bilgisayar gibi çeşitli teknolojik desteklerin sunulması da erken okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasında önerilmektedir. Yetişkinlerin de çocuklara model olması sebebi ile yetişkinlere eğitim sunularak çocuk yetiştirme konusunda bilinçlenmeleri sağlanabilir. Bu sayede yetişkinler de erken okuryazarlık becerilerinin alt başlıklarının farkında olarak çocuklarına bu doğrultuda etkinlik ve uyaranlar sunabilirler. ORCID NO: 0000-0003-0945-8619
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi, okuma-yazma, erken okuryazarlık becerileri, yazı farkındalığı, fonolojik farkındalık.
|
