Bu çalýþmanýn amacý, erken okuryazarlýk becerileri ile ilgili yapýlan çalýþmalarýn incelenmesidir. Çalýþmada doküman analizi yöntemi kullanýlmýþtýr. Erken okuryazarlýk becerileri ile ilgili hem birincil hem de ikincil kaynak kategorisinde 30 farklý kaynak taranarak incelenmiþtir. Literatür taramasý için ise DOAJ, ERIC, SCOPUS, ResearchGate, Google Academic, Science Direct, World Cat, Web of Science ve DergiPark indeksleri taranmýþtýr. Tarama yaparken kullanýlan anahtar kelimeler ise; erken okuryazarlýk becerileri, okul öncesi, fonolojik farkýndalýk, yazý farkýndalýðý ve sözcük bilgisidir. Yabancý dilde ise anahtar kelimeler; early literacy skills, preschool, phonological awareness, print awareness, vocabulary olarak aratýlmýþtýr. Ýnceleme sonucunda erken okuryazarlýk becerilerinin kritik bir dönem olan okul öncesi dönemde kazanýlmasý gerektiði, bu sayede çocuklarýn akademik hayatlarýnda daha az zorluk çektikleri tespit edilmiþtir. Erken okuryazarlýk becerilerinin içermiþ olduðu alt baþlýklarýn; yazý farkýndalýðý, fonolojik farkýndalýk becerileri, sözel dil becerileri ve sözcük daðarcýðý olduðu görülmüþtür. Bu alanlar doðrultusunda çocuklara formal dönem öncesinde zengin uyaranlarýn olduðu ortamlar sunularak kaliteli vakit geçirmenin gerekli olduðu görülmüþtür. Bazý çalýþmalarýn bulgularýna göre ebeveynlerin eðitim durumlarý ve meslekleri bu kaliteli vakitleri etkileyerek çocuklarýn dezavantajlý ya da avantajlý olmasýna yön verdiði tespit edilmiþtir. Anne ve babalarýn eðitim düzeylerinin yüksek olmasýnýn çocuklarý olumlu etkilediði görülmüþtür. Öte yandan ev hanýmý olan annelerin çocuklarý ile daha fazla ilgilenmesi sonucu bazý eðitim düzeyi yüksek annelerden daha fazla kaliteli vakit yaratabildikleri ortaya konmuþtur. Sonuç olarak erken okuryazarlýk becerilerinin geliþmesinde çocuklara fýrsatlar sunmak ve çocuklarla kaliteli vakit geçirmek oldukça önemlidir. Çocuklara bilgisayar gibi çeþitli teknolojik desteklerin sunulmasý da erken okuryazarlýk becerilerinin kazandýrýlmasýnda önerilmektedir. Yetiþkinlerin de çocuklara model olmasý sebebi ile yetiþkinlere eðitim sunularak çocuk yetiþtirme konusunda bilinçlenmeleri saðlanabilir. Bu sayede yetiþkinler de erken okuryazarlýk becerilerinin alt baþlýklarýnýn farkýnda olarak çocuklarýna bu doðrultuda etkinlik ve uyaranlar sunabilirler. ORCID NO: 0000-0003-0945-8619
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi, okuma-yazma, erken okuryazarlýk becerileri, yazý farkýndalýðý, fonolojik farkýndalýk.
|
