Giriş: Endüstri 4.0 ile akıllı, birbiriyle bağlantılı ve konuşabilen diye tanımlanan nesneler ticari hayatta kullanılmaya başlamıştır. Hızla değişen iş dünyasına uyum sağlamak muhasebe mesleği açısından da kaçınılmaz olmaktadır. İşletme verilerini anlaşılır bir dile dönüştürüp sunan ve “işletmenin dili” olarak tanımlanan muhasebeyi anlamlı yapan muhasebe meslek üyelerinin eğitimi önemlidir. Geleneksel muhasebe eğitiminden çok daha farklı bir anlayış ile Endüstri 4.0 sürecine uyum sağlayacak meslek üyeleri yetiştirmek kaçınılmaz bir gerekliliktir. Nesnelerin internetinin yoğun olarak kullanıma başlaması ile birlikte birçok meslek gruplarında yeniden yapılanma başlamıştır. Yapılan araştırmalar muhasebe mesleğinin bilgisayarlaşma oranının yüksek olacağını göstermektedir: %94 gibi yüksek bir oranda teknoloji kullanımının olanaklı olduğu vurgulanmaktadır (World Economic Forum, 2016). Gelecekte, muhasebenin temel fonksiyonları olan kaydetmek, sınıflamak, özetlemek ve raporlamak olan işlevleri akıllı makineler tarafından yapılacaktır. Muhasebe meslek üyeleri akıllı makinelerin binlerce algoritmayı saniyelerle tarayıp sunduğu verilerin, yorum ve analizini yapacaktır. Akıllı (insansı) diye tanımlanan ve her işlem sonrası oluşan hatalarının analizini yaparak öğrenen ve bu hataların bir sonraki aşamalarda en aza indirgenmesini sağlayan bu sistemler, ileride muhasebe mesleğini sadece denetim ve sistem tasarımı olarak kalmasını sağlayabilir. İşletmenin finansal verilerinin, bilgi kullanıcılarına anlamlı hale dönüştürülmesi önem kazanacak ve bu işi yapacak eğitimli personele ihtiyaç duyulacaktır. Amaç: Endüstri 4.0 ile değişmeye başlayan ve birbiriyle entegre olan ticari hayattaki nesnelerin interneti, akıllı üretim sistemleri, akıllı fabrikalar, akıllı makineler, dijital ikiz, karanlık fabrikalar gibi sistemler karşısında muhasebecinin alması gereken eğitimin niteliğinin araştırılması ve muhasebenin yeni tanımının yapılması amaçlanmaktadır. Kapsam: Akıllı teknolojilerle uyumlu bir muhasebe uzmanlık eğitimi, muhasebe ve denetim fonksiyonlarının akıllı sistemler içinde yeri senaryolaştırılarak tasarlanmaya çalışılmıştır. Çalışmada, literatür incelemesi ile öğretim üyeleri, mali müşavirler ve şirketlerdeki muhasebe bölümündeki yöneticiler ile yapılan görüşmelerden elde edilen görüşlerden yararlanılmaktadır. Bulgular: Muhasebe eğitimi veren kurumlar ve muhasebeciler daha çok entelektüel bilgi paylaşımı yaparak birlikte çalışmalıdırlar. Teknoloji ile uyum içinde çalışabilecek meslek üyeleri yetiştirmek önem taşımaktadır. Muhasebe işlemlerinin tam zamanlı olarak yapılması e-defter sitemine uygun olarak yürütülmesi (Can & Merve, 2016, 118-117) ve kayıtlanması siparişle birlikte aynı anda yapılacaktır. Muhasebeci profili klasik uygulamanın dışında danışmanlık ve sistem tasarımı olarak dijital dünyada yer bulacaktır. Sanal ofisler de muhasebenin temel fonksiyonlarını oluşturan bilim yönünden daha çok analiz ve yorumlarla işletmenin geleceğini planlama sürecinde yer alacaktır. Sanal paralardan, karanlık (insansız) fabrikalardan, akıllı makine ve üretim sisteminden, robotların etkisinin gittikçe arttığı bir ortamda, geleneksel anlamdaki işleviyle muhasebe ve muhasebeci işletmelerin üretim ve satış hızına yetişemeyecektir. Bu nedenle sistem, her finansal işlemde kayıtları otomatik ve tam zamanlı olarak yapacak ve muhasebe bilgi sistemine yükleyecektir. İşletmelerin değişimi ve akıllı fabrika kavramı; muhasebenin kayıt tutma fonksiyonun akıllı sistemlerle yapılması ve planlanması özellikle; finansal analistleri, yatırım denetçilerini, kredi denetçilerini, mali denetçileri, profesyonel yatırımcıları, tüccarları, uluslararası finansal hesap uzmanları ve finansal danışmanları etkileyecektir (Slyozka & Nataliye, 2016). Sonuç: Muhasebeci eğitimi temel muhasebe eğitiminin dışında, daha çok teknoloji donanımlı olmalıdır. Meslek üyeleri sistem tasarlamalı ve sistemde oluşması olasılıklı hatalara çözüm getirebilecek analitik zekâsı yüksek kişiler olmalıdır. Muhasebe eğitimi akıllı sistemin oluşturduğu verilerin algoritmalarını anlamlı bilgiye dönüştürerek bilgi kullanıcılarına sunacak bir eğitime sahip olmalıdır. Muhasebe meslek üyeleri işletmelerle iç içe çalışmalıdır; sadece kayıt ve vergisel sorunlara değil, daha çok analiz, yorum ve geleceğin planlanması konusunda destek verecek bir eğitime sahip olmalıdır. Örneğin daha iyi istatistik, matematik ve teknoloji bilgisine sahip olmalıdır. Elde ettiği verileri anlamlı bilgiye dönüştürmeli ve danışmanlık hizmeti verebilmelidir. Yakın bir gelecekte, kendi ofis ortamında çalışacak ve işletme içinde sanal turlar yaparak sanki işletmenin içindeymiş gibi denetim yapma olanağına sahip olacaktır. Sanal asistanlar yardımıyla, arıtılmış gerçeklik (Augmented Reality) kullanarak işletmenin daha önce yaşadığı sorunlar, işlemler, davalar, stok sayımları, depo giriş-çıkışlarını görüntüleyebilecektir. Saydam bir görünürlükte olacak olan bu yapıda muhasebeci erişim yetkisi ve gizlilik anlaşması yaparak elde edeceği bir şifre yardımıyla işletme bilgilerine sanal ortamda ulaşabilecektir. Akıllı sistemler yardımı ile oluşturulan dijital ikiz, işletmenin sanal ortamda var olmasını sağlayacak ve bu sanal ortamda oluşan işletmenin muhasebe verilerini muhasebecinin teknoloji bilgisiyle daha rahat ve ofisinden denetleyecektir. Endüstri 4.0 ile birlikte iş dünyasına katma değer sağlamaya devam etmek için muhasebe mesleğinin yeni bir ada ve yeni bir rol tanımlamasına ihtiyacı vardır: Muhasebe mesleğinin yeni adının finansal (muhasebe) veri bilimciliği olmasını önermekteyim. Veri bilimciliği yeni yapılanan bir alandır ve bu alanda Türkiye’de eğitim veren bir üniversite bulunmamaktır. Finansal veri bilimcilerin görevi; finansal olaylara konu olan işlemlerin oluşturduğu terabaytlarca veriyi, işletme bilgi sisteminden bulup, hazırlamak, gelişmiş analizler uygulayarak elde edilen sonuçları bilgi kullanıcıları için anlamlı bir hale getirme sürecini geliştirmektir.
Anahtar Kelimeler: Endüstri 4.0, Akıllı Sistemler, Muhasebeci Eğitimi, Eğitim
|
