Giriþ: Endüstri 4.0 ile akýllý, birbiriyle baðlantýlý ve konuþabilen diye tanýmlanan nesneler ticari hayatta kullanýlmaya baþlamýþtýr. Hýzla deðiþen iþ dünyasýna uyum saðlamak muhasebe mesleði açýsýndan da kaçýnýlmaz olmaktadýr. Ýþletme verilerini anlaþýlýr bir dile dönüþtürüp sunan ve “iþletmenin dili” olarak tanýmlanan muhasebeyi anlamlý yapan muhasebe meslek üyelerinin eðitimi önemlidir. Geleneksel muhasebe eðitiminden çok daha farklý bir anlayýþ ile Endüstri 4.0 sürecine uyum saðlayacak meslek üyeleri yetiþtirmek kaçýnýlmaz bir gerekliliktir. Nesnelerin internetinin yoðun olarak kullanýma baþlamasý ile birlikte birçok meslek gruplarýnda yeniden yapýlanma baþlamýþtýr. Yapýlan araþtýrmalar muhasebe mesleðinin bilgisayarlaþma oranýnýn yüksek olacaðýný göstermektedir: %94 gibi yüksek bir oranda teknoloji kullanýmýnýn olanaklý olduðu vurgulanmaktadýr (World Economic Forum, 2016). Gelecekte, muhasebenin temel fonksiyonlarý olan kaydetmek, sýnýflamak, özetlemek ve raporlamak olan iþlevleri akýllý makineler tarafýndan yapýlacaktýr. Muhasebe meslek üyeleri akýllý makinelerin binlerce algoritmayý saniyelerle tarayýp sunduðu verilerin, yorum ve analizini yapacaktýr. Akýllý (insansý) diye tanýmlanan ve her iþlem sonrasý oluþan hatalarýnýn analizini yaparak öðrenen ve bu hatalarýn bir sonraki aþamalarda en aza indirgenmesini saðlayan bu sistemler, ileride muhasebe mesleðini sadece denetim ve sistem tasarýmý olarak kalmasýný saðlayabilir. Ýþletmenin finansal verilerinin, bilgi kullanýcýlarýna anlamlý hale dönüþtürülmesi önem kazanacak ve bu iþi yapacak eðitimli personele ihtiyaç duyulacaktýr. Amaç: Endüstri 4.0 ile deðiþmeye baþlayan ve birbiriyle entegre olan ticari hayattaki nesnelerin interneti, akýllý üretim sistemleri, akýllý fabrikalar, akýllý makineler, dijital ikiz, karanlýk fabrikalar gibi sistemler karþýsýnda muhasebecinin almasý gereken eðitimin niteliðinin araþtýrýlmasý ve muhasebenin yeni tanýmýnýn yapýlmasý amaçlanmaktadýr. Kapsam: Akýllý teknolojilerle uyumlu bir muhasebe uzmanlýk eðitimi, muhasebe ve denetim fonksiyonlarýnýn akýllý sistemler içinde yeri senaryolaþtýrýlarak tasarlanmaya çalýþýlmýþtýr. Çalýþmada, literatür incelemesi ile öðretim üyeleri, mali müþavirler ve þirketlerdeki muhasebe bölümündeki yöneticiler ile yapýlan görüþmelerden elde edilen görüþlerden yararlanýlmaktadýr. Bulgular: Muhasebe eðitimi veren kurumlar ve muhasebeciler daha çok entelektüel bilgi paylaþýmý yaparak birlikte çalýþmalýdýrlar. Teknoloji ile uyum içinde çalýþabilecek meslek üyeleri yetiþtirmek önem taþýmaktadýr. Muhasebe iþlemlerinin tam zamanlý olarak yapýlmasý e-defter sitemine uygun olarak yürütülmesi (Can & Merve, 2016, 118-117) ve kayýtlanmasý sipariþle birlikte ayný anda yapýlacaktýr. Muhasebeci profili klasik uygulamanýn dýþýnda danýþmanlýk ve sistem tasarýmý olarak dijital dünyada yer bulacaktýr. Sanal ofisler de muhasebenin temel fonksiyonlarýný oluþturan bilim yönünden daha çok analiz ve yorumlarla iþletmenin geleceðini planlama sürecinde yer alacaktýr. Sanal paralardan, karanlýk (insansýz) fabrikalardan, akýllý makine ve üretim sisteminden, robotlarýn etkisinin gittikçe arttýðý bir ortamda, geleneksel anlamdaki iþleviyle muhasebe ve muhasebeci iþletmelerin üretim ve satýþ hýzýna yetiþemeyecektir. Bu nedenle sistem, her finansal iþlemde kayýtlarý otomatik ve tam zamanlý olarak yapacak ve muhasebe bilgi sistemine yükleyecektir. Ýþletmelerin deðiþimi ve akýllý fabrika kavramý; muhasebenin kayýt tutma fonksiyonun akýllý sistemlerle yapýlmasý ve planlanmasý özellikle; finansal analistleri, yatýrým denetçilerini, kredi denetçilerini, mali denetçileri, profesyonel yatýrýmcýlarý, tüccarlarý, uluslararasý finansal hesap uzmanlarý ve finansal danýþmanlarý etkileyecektir (Slyozka & Nataliye, 2016). Sonuç: Muhasebeci eðitimi temel muhasebe eðitiminin dýþýnda, daha çok teknoloji donanýmlý olmalýdýr. Meslek üyeleri sistem tasarlamalý ve sistemde oluþmasý olasýlýklý hatalara çözüm getirebilecek analitik zekâsý yüksek kiþiler olmalýdýr. Muhasebe eðitimi akýllý sistemin oluþturduðu verilerin algoritmalarýný anlamlý bilgiye dönüþtürerek bilgi kullanýcýlarýna sunacak bir eðitime sahip olmalýdýr. Muhasebe meslek üyeleri iþletmelerle iç içe çalýþmalýdýr; sadece kayýt ve vergisel sorunlara deðil, daha çok analiz, yorum ve geleceðin planlanmasý konusunda destek verecek bir eðitime sahip olmalýdýr. Örneðin daha iyi istatistik, matematik ve teknoloji bilgisine sahip olmalýdýr. Elde ettiði verileri anlamlý bilgiye dönüþtürmeli ve danýþmanlýk hizmeti verebilmelidir. Yakýn bir gelecekte, kendi ofis ortamýnda çalýþacak ve iþletme içinde sanal turlar yaparak sanki iþletmenin içindeymiþ gibi denetim yapma olanaðýna sahip olacaktýr. Sanal asistanlar yardýmýyla, arýtýlmýþ gerçeklik (Augmented Reality) kullanarak iþletmenin daha önce yaþadýðý sorunlar, iþlemler, davalar, stok sayýmlarý, depo giriþ-çýkýþlarýný görüntüleyebilecektir. Saydam bir görünürlükte olacak olan bu yapýda muhasebeci eriþim yetkisi ve gizlilik anlaþmasý yaparak elde edeceði bir þifre yardýmýyla iþletme bilgilerine sanal ortamda ulaþabilecektir. Akýllý sistemler yardýmý ile oluþturulan dijital ikiz, iþletmenin sanal ortamda var olmasýný saðlayacak ve bu sanal ortamda oluþan iþletmenin muhasebe verilerini muhasebecinin teknoloji bilgisiyle daha rahat ve ofisinden denetleyecektir. Endüstri 4.0 ile birlikte iþ dünyasýna katma deðer saðlamaya devam etmek için muhasebe mesleðinin yeni bir ada ve yeni bir rol tanýmlamasýna ihtiyacý vardýr: Muhasebe mesleðinin yeni adýnýn finansal (muhasebe) veri bilimciliði olmasýný önermekteyim. Veri bilimciliði yeni yapýlanan bir alandýr ve bu alanda Türkiye’de eðitim veren bir üniversite bulunmamaktýr. Finansal veri bilimcilerin görevi; finansal olaylara konu olan iþlemlerin oluþturduðu terabaytlarca veriyi, iþletme bilgi sisteminden bulup, hazýrlamak, geliþmiþ analizler uygulayarak elde edilen sonuçlarý bilgi kullanýcýlarý için anlamlý bir hale getirme sürecini geliþtirmektir.
Anahtar Kelimeler: Endüstri 4.0, Akýllý Sistemler, Muhasebeci Eðitimi, Eðitim
|
