Araştırmanın amacı, Covid-19 pandemisi sürecinde (2019 ve sonrası) yapılmış ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının uygulama yapılan örneklem grupları bağlamında incelenmesi ve göze çarpan sorunların tartışılmasıdır. Tarama modeli ile uyumlu bu çalışmanın verilerinin toplanmasında belge tarama yöntemi kullanılmıştır. Belgelerin seçiminde bazı ölçütler kullanılmış ve bu ölçütleri karşılamayan çalışmalar kapsam dışı bırakılmıştır. Söz konusu ölçütler doğrultusunda, Dergipark veri tabanında farklı alanlar dikkate alınarak taramalar yapılmış ve bu ölçütleri karşılayan toplam 29 çalışma seçilmiştir. Bu çalışmalardan 15’i ölçek geliştirme, 14’ü ise ölçek uyarlama çalışmasıdır. Bu çalışmaların neredeyse yarısında, bir örnekleme yönteminin ya da seçim sistematiğinin kullanıldığından söz edilmediği, grubun niteliğine ilişkin bir adlandırma yapılmadığı belirlenmiştir. Diğer araştırmalarda ise kolayda örnekleme, uygun örnekleme, ölçüt örnekleme gibi yöntemlerin kullanıldığına vurgu yapıldığı saptanmıştır. Yalnızca bir çalışmada seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit tesadüfi örnekleme yönteminin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu çalışmada Covid-19 pandemisi sürecinde yapılmış ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının örneklem grupları bağlamında incelenmesindeki asıl amaç, özellikle pandemi sürecinin getirdiği kısıtlamalardan dolayı birçok uygulamanın çevrimiçi ortamda yapılması ve bununla ilişkili olarak yapılan uygulamalarda herhangi bir seçim sistematiği ya da ölçüt vb. gözetilmeksizin dileyen herkesin ölçme araçlarını doldurmasına olanak tanınmıştır. Sınırlı sayıda çalışmanın incelenmesinden çıkartılan sonuç bile mevcut durumun gözler önüne serilmesi açısından önemli bulgular sunmaktadır. Bir ölçme aracının uygulaması hangi ortamda yapılırsa yapılsın ya da hedef grup hangi adla nitelendirilirse nitelendirilsin, bu hiçbir ölçütün gözetilmeyebileceği, hiçbir seçim stratejisinin izlenmesine gerek olmadığı anlamına gelmemektedir. Ölçme araçlarına ilişkin olarak bu çalışmada sınırlı da olsa tartışılan bazı özellikler dikkate alınarak, daha nitelikli uygulamaların planlanması yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Örneklem, örneklem belirleme yöntemi, ölçek geliştirme, ölçek uyarlama, Covid-19.
|
