Akademik sosyalleşme; ana babanın, çocuğunun akademik performans düzeyine ilişkin nedensel yüklemeleri, eğitsel kariyerine dönük beklentileri ve eğitimine katılımını da içeren ve çocuk/ergenin akademik gelişimini etkileyen tüm inanç ve tutumları betimlemeye dönük bir kavramdır. Alanyazın çocuk ve ergenlerin akademik performansı söz konusu olduğunda; akademik sosyalleşme bağlamındaki ana baba - çocuk etkileşimlerinin yönü ve düzeyinin, ana babanın eğitim durumu ve ailenin sosyoekonomik düzeyinden çok daha önemli ve doğrudan etkilerinin olabildiğini göstermektedir. Bu çalışmada, birisi bireyci (İsveç) diğeri toplulukçu (Türkiye) değerlere sahip iki ayrı kültürde, çocuk ve ergenlerin akademik sosyalleşmesindeki ana baba etkisinin karşılaştırmalı olarak tartışılması amaçlanmıştır. Alanyazında hem formal hem de informal eğitimde bireyci değerlerin vurgulandığı İsveç kültüründe, ana babaların çocuklarının eğitimine dönük gerçekçi ve yüksek beklentileri olduğunu; başarıyı daha çok çocuklarının yeteneklerine yükleme yaparak açıkladıklarını, bununla birlikte eğitime katılımlarının düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte ana babaların özellikle ortaokul ve lise yıllarındaki katılımlarının düşüklüğü, çocuğun kendi eğitimi ile ilgili sorumluluğun ergenlikle birlikte kendisine verilmesi gerektiğini vurgulayan yönetsel ve sosyokültürel değerlerle ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Bunun yanında toplulukçu değerlerin formal ve informal eğitimde etkili olduğu Türkiye’de ise, ana babaların çocukları ile ilgili beklentilerinin, çocuklarının okulda gösterdiği gerçek performans düzeyinden çok ana babanın, çocuklarının eğitsel ve mesleki geleceğine ilişkin istekleri ile biçimlendiği görülmektedir. Bunun yanında ana babaların eğitim düzeyleri yükseldikçe başarıyı yetenekle ve tersi durumda da çaba ile açıklamaya dönük bir eğilim gösterdikleri anlaşılmaktadır. Son olarak Türkiye’de ana babaların, katılıma dönük olumsuz motivasyonel inançları nedeniyle eğitime katılımlarının da düşük olduğu görülmektedir. ORCID NO: 0000-0003-4028-8742
Anahtar Kelimeler: Akademik sosyalleşme, ana baba beklentisi, ana baba nedensel yüklemeleri, ana baba katılımı, akademik başarı
|
