Yanlış Batılılaşma teması etrafında kaleme alınan romanların kurgusal yapıları arasında benzerlikler bulunabilir. Olay örgüsü, kişiler, mekân gibi yapısal unsurlar yazarın tema üzerindeki bakış açısından hareketle oluşturulur. Yazar, okuyucuya vermek istediği mesaja göre olaylara yön verir, kişi ve mekâna birtakım görevler yükler. Dolayısıyla kurgunun şekillenmesinde asıl belirleyici unsurun yazarın temaya bakış açısında saklı olduğu söylenebilir. Bu durumda Batılılaşma teması etrafında işlenen romanlarda benzerlikler ortaya çıksa da aynı temanın Felatun Bey ile Rakım Efendi, Araba Sevdası ve Şık romanlarında farklı bir kurgu ve anlatımla işlendiği görülmektedir. Temalar benzer olsa bile, her kurgu farklı bir bakış açısının ürünü olarak ortaya çıkar. Buradan hareketle, bu çalışmada aynı temanın bu üç romanda hangi yönleriyle ele alındığı, yazarın bakış açısının eserlerin kurgusal yapısının oluşumunu nasıl etkilediği mukayeseler yapılmak suretiyle ortaya konulmuştur. Bu amaçla bu üç eser arasındaki kurgusal farklılıkların, öncelikle yazarların temaya bakış açılarındaki farklılıklardan kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu farklılığın kurgudaki ilk yansımalarının da alafranga-züppe tipi üzerinde görüldüğü söylenebilir. Bu doğrultuda roman kişilerinin yanlış Batılılaşma meselesinde hangi konumda ne tür tavırlar aldıklarının tespit edilmesi, aynı tema etrafında birleşen bu romanların arasındaki farklılıkları ortaya çıkarma noktasında öncelikle amaçlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada, yazarın bakış açısıyla birlikte yanlış Batılılaşma temasının mekân, olay ve kişiler üzerindeki yönlendirici ve belirleyici işlevi tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yanlış Batılılaşma, Alafranga-züppe tipi, Kurgu.
|
