Sosyal psikoloji kuramcıları, 1960’lara kadar birey-içi süreçleri sosyal davranışın önemli bir belirleyeni olarak ele almıştır. 1960’lardan itibaren bireyin içerisinde konumlandığı bağlamın grup süreçlerinin temel belirleyicisi olduğu savunulmuştur. Son dönemde birey-içi süreçlere olan ilginin tekrar arttığı görülmektedir. Araştırmacılar, bireylerin bağlamsal ipuçlarını yorumlarken sahip oldukları özellikler nedeniyle birbirlerinden farklılaşacağını savunmaktadır. Bu tartışmalar ile paralel olarak literatürde; birey-içi süreçlerin, grup davranışının önemli bir belirleyeni olarak görülen, grup ile özdeşleşme düzeyine etkisi hakkında çelişkili bulgulara rastlanmaktadır.
Söz konusu araştırmanın amacı sosyal davranışı açıklamakta kullanılan iki rakip yaklaşımı; kişilik ve durumsal faktörler açıklamalarını sınamaktır. Bu amaçla, öğrencilerin üyesi oldukları topluluklarla özdeşleşme düzeyi ile bireylerarası farklılık değişkenlerinin ilişkisi incelenmiştir.
Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamaya 10 üniversitede faaliyet gösteren öğrenci topluluklarına üye 301 öğrenci (108 kadın, 256 erkek) dahil olmuş ve bireylerarası farklılık değişkenleri için ölçüm alınmıştır. İkinci aşamaya katılmaya gönüllü olan 96 üniversite öğrencisi (26 erkek, 69 kadın) ise Grup ile Özdeşleşme ölçüm aracını doldurmuştur. Bu aşamada örneklemin yaş aralığı 18-37 arasında değişmektedir (Ort. = 21.07, SS = 2.20). Çalışmada Kısaltılmış Karanlık Üçlü, Portre Değerler, Sosyal Baskınlık Yönelimi ve Grup ile Özdeşleşme ölçüm araçları kullanılmıştır.
Korelasyon analizi bulgularına göre grup ile özdeşleşme düzeyi ile muhafazacılık değeri pozitif; Sosyal Baskınlık Yönelimi, Makyavelizm ve özgenişletim değeri negatif yönlü ilişkilidir.
Literatürde aksi yöndeki bulgulara rağmen; araştırma sonuçları bireyin bir grubu benimsemesinde bireysel amaç ve hedeflerinin önemli bir rolü olduğunu savunan etkileşimci anlayışı desteklemektedir. Bulgular, söz konusu teorik anlayış çerçevesinde tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: grup ile özdeşleşme, karanlık üçlü, değerler, sosyal baskınlık, sağ-kanat yetkeciliği
|
