Öğrenme ve bilgi edinme sürecimiz hayat boyu devam eden istemli bir zihinsel süreci kapsamaktadır. Öğrenim hayatının başlamasıyla öğrenme ve bilgi edinme sürecinde ilk tercih edilen becerilerin başında okuma becerisi gelmektedir. Okuma becerisi Türkçe derslerinde öğrencilere kazandırılması hedeflenen temel dil becerilerinin başında gelmektedir. Türkçe derslerinin işlenmesinde kılavuz olan Türkçe dersi öğretim programında okuma becerisi kazanımlarında öğrencilerin okuma stratejilerini uygulamaları istenmektedir. Okuma stratejilerinin kullanımı öğrencilerin okuduğunu alama kapasitesinin artmasına yardımcı olan temel etmenlerdendir. Okuduğunu anlama düzeyi yükselen öğrencilerin akademik başarılarının da doğru orantılı bir şekilde gelişeceği düşünülür. Türkçe dersi öğretim programında öğrencilerden okuduklarını anlamaları, okuma sevgisi kazanmaları ve okumayı alışkanlık haline getirmeleri, okuduklarını anlayarak eleştirel bir tutumla değerlendirip yorumlayabilme becerisi kazanmaları beklenmektedir. Okuma becerisinin arzu edilen bir biçimde gelişmesi okuma stratejilerinin etkili kullanımıyla yakından ilgilidir. Bu çalışma ortaokul öğrencilerinin okuma öncesi ve okuma sonrası okuma stratejilerini kullanabilme düzeylerini tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla 2019-2020 eğitim öğretim yılında Antalya ili merkez ilçelerindeki okullardan basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 11 ortaokulda öğrenim gören 368 öğrenci çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen okuma öncesi, okuma esnası ve okuma sonrasında kullanılabilecek okuma stratejileri listesi kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre ortaokul 5. sınıf öğrencileri okuma stratejilerinden en fazla görsel yorumlama (%54) ve akıcı okuma (%49) stratejilerini kullanmaktadır. Ortaokul 5. Sınıf öğrencilerinin bazı okuma stratejileri hakkında hiç fikir sahibi olmadıkları tespit edilmiştir. Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin en çok görsel yorumlama (% 63), göz atma (59), sesli ve sessiz okuma (54), özetleme ve soru cevap stratejilerini (53) kullandıkları tespit edilmiştir. Ortaokul 7. Ve 8. sınıf öğrencilerinin ise en fazla kullandıkları okuma stratejileri; görsel yorumlama (%73), tahmin etme (% 71), göz atma (% 69), akıcı okuma ve altını çizme (% 69), özetleme (% 67), soru-cevap (% 60) stratejisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri hakkında detaylı bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür. Bazı okuma stratejilerinin hiç kullanılmamış olduğu ve bazılarının da çok az kullanıldığı tespit edilmiştir. Türkçe derslerinde tüm şubelerde öğrencilere okuma stratejilerinin öğretilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir Ayrıca okuma metinlerinin okuma stratejileri doğrultusunda işlenmesi, okuma stratejilerinin öğrenilmesi hususunda etkili olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Okuma stratejileri, okuma, okuduğunu anlama.
|
