Giriþ: Aile ilk çocukluk yýllarýnda temel ihtiyaçlarýnýn karþýlandýðý toplumsal kurum olarak dikkat çekmektedir. Temel ihtiyaçlar içinde bireyin diðer kiþilerle yakýn iliþki kurma ihtiyacý, ait olma ihtiyacý önemli bir yere sahiptir ve ihtiyaçlarýn doyuma ulaþmasýnda aile ve ebeveynler merkezi bir konumda yer almaktadýr. Aidiyet kavramsal olarak bireylerin asgari düzeyde de olsa süren, pozitif ve önemli bireyler arasý iliþkilerini kurmak ve devam ettirmek için ihtiyaç duyulan bir yayýlma dürtüsü olarak tanýmlanmakta ve bu ihtiyacýn doyurulmasý birey için psikolojik doyum saðlamaktadýr (Baumeister ve Leary, 1995). Aileye karþý hissedilen aidiyet ve bu aidiyet iliþkisinin niteliði, bireyin gelecek hayatýndaki yakýn iliþkilerini doðrudan ya da dolaylý olarak etkilemektedir. Ailesine karþý yüksek düzeyde aidiyet hisseden, kendisini ailesinin bir parçasý olarak gören birey, diðer toplumsal kurumlara karþý aidiyet geliþtirme konusunda daha avantajlýdýr. Aidiyetin bireyin yaþamýndaki koruyucu etkileri vardýr ve genel olarak yüksek aidiyet hissine sahip olmanýn bireyi psikolojik, sosyal ve duygusal olarak koruduðu fikrine dayanmaktadýr (Hill, 2009; Mclaren ve ark, 2007; Van Orden ve ark 2010). Amaç: Çalýþmanýn genel amacý üniversite öðrencilerinin aile aidiyetinin çeþitli deðiþkenler açýsýndan incelenmesidir. Ýncelenen deðiþkenler cinsiyet, aile yapýsý, ebeveynlerin birlikte yaþama durumu (boþanma ya da ayrý yaþama), annenin çalýþma durumu, ebeveynlerin eðitim durumu, aile üyelerinin katýlýmcýlara zaman ayýrma durumu, katýlýmcýlarýn anne ve babalarýnýn ebeveynlik rollerini yerine getirme durumlarýyla ilgili görüþleri olarak belirlenmiþtir. Kapsam: Çalýþma grubu Selçuk Üniversitesi’nde 2016-2017 eðitim-öðretim yýlýnda öðrenim gören öðrencilerden oransýz küme örnekleme yöntemi ile seçilen 2722 kiþiden oluþmaktadýr. Sýnýrlýklar: Araþtýrma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiðinden, Konya Selçuk Üniversitesi’nde 2016-2017 eðitim-öðretim yýlýnda öðrenim gören üniversite öðrencileri ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Bu çalýþmada aile aidiyeti ve belirlenen deðiþkenler arasýndaki iliþkiyi ortaya koymak amacýyla genel tarama modelinin bir türü olan iliþkisel tarama modeli tercih edilmiþtir. Veriler araþtýrmacýlar tarafýndan geliþtirilen kiþisel bilgi formu ve Mavili ve ark (2014) tarafýndan geliþtirilen Aile Aidiyeti Ölçeði kullanýlarak toplanmýþ ve toplanan veriler SPSS Programý ile analiz edilmiþtir.
Bulgular: Çalýþma sonucunda kadýn üniversite öðrencilerinin, aile aidiyetlerinin erkeklerden; anne babasý birlikte yaþayanlarýn ebeveynleri boþanmýþ ya da ayrý yaþayanlardan daha yüksek olduðu görülmüþtür. Çekirdek aileye sahip olanlarýn aile aidiyetinin geniþ aileye sahip olanlara göre daha yüksek olduðu anlaþýlmýþtýr. Ayrýca ebeveynlerinin anne-babalýk rolünü yerine getirdiðini düþünenlerin aile aidiyeti düþünmeyenlere göre, annesi çalýþanlarýn çalýþmayanlara göre aile aidiyeti daha yüksek bulunmuþtur. Ayný zamanda ebeveynlerin eðitim düzeyi yükseldikçe katýlýmcýlarýn aile aidiyetinin yükseldiði ve aile üyeleri içinde annesi tarafýndan kendisine zaman ayýrýlanlarýn aile aidiyetlerinin (baba ve kardeþleri ile paylaþýmda olanlara göre) en yüksek olduðu görülmüþtür.
Sonuç: Genel olarak deðerlendirildiðinde çalýþma kapsamýnda incelenen deðiþkenlerin aile aidiyetini etkilediði görülmüþtür. Özellikle toplumsal cinsiyetin aile kurumuna yansýmalarý göz önünde bulundurulduðunda kadýn öðrencilerin ailelerine daha yüksek aidiyet hissetmesi, kadýnlara genel olarak sunulan bireyselleþme olanaklarýnýn erkeklere göre daha düþük olmasý ile iliþkili olarak ele alýnabilir. Ayrýca boþanma ya da ayrý yaþamanýn aile aidiyeti üzerinde olumsuz bir etkisi olduðu ve anne ve babasý birlikte yaþayan üniversite öðrencilerinin ailelerine karþý daha yüksek düzeyde aidiyet hissettiði ile ilgili sonuç boþanmanýn çocuklar üzerindeki etkileri ve sahip olunan aile yapýsýnýn önemini göstermektedir. Son olarak katýlýmcýlarýn anne ve babalarýnýn ebeveynlik rollerini yerine getirmeleriyle aile aidiyeti arasýndaki iliþkinin varlýðý, toplumsal cinsiyete iliþkin rollerin günlük yaþamdaki önemine iliþkin önemli bir veri olarak deðerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler: Aile, Aile Aidiyeti, Üniversite Öðrencileri
|
