Kuramsal bir derleme çalýþmasý olan bu çalýþmada Türkiye’de özel gereksinimli çocuklarýn kapsayýcý okul öncesi eðitimlerine yönelik tarihsel dönüþümlere, araþtýrma ve uygulama arasýnda yaþanan boþluk sorununa yönelik üretilebilecek çözüm önerilerine ve gelecek çalýþmalara yönelik çýkarýmlara yer vermek amaçlanmýþtýr.
Kapsayýcý okul öncesi eðitim yaklaþýmý; tanýmdan terminolojiye, politik düzenlemelerden toplumsal bakýþ açýlarýna kadar sayýsýz tartýþmalara yol açmýþtýr. Bu tartýþmalar uygulamalara yansýmýþ ve geçmiþten günümüze kapsayýcý okul öncesi eðitim uygulamalarýnda önemli dönüþümler yaþanmýþtýr. Bugün kapsayýcý okul öncesi eðitim uygulamalarý ile özel gereksinimli çocuklarýn bir eðitim ortamýna “yerleþtirilmesi ve uyum saðlamasýný beklemekten” çok daha fazlasý amaçlanmaktadýr. Bu dönüþüm kapsayýcý okul öncesi eðitim uygulamalarýnýn hak temelli uygulamalara doðru geniþlediðinin bir göstergesi niteliðindedir. Böylece kapsayýcý okul öncesi eðitim ortamlarýnýn ve programlarýnýn çocuklarýn performanslarýna ve gereksinimlerine uyum saðlamasý gerektiði görüþü gündeme gelmiþtir. Zaman içerisinde bu alan, büyük ölçüde özel gereksinimli çocuklarla ilgili dar bir kapsamdan, tüm çocuklarýn kaliteli eðitim uygulamalarýna eriþimlerini saðlamak için etik ilkeleri, idealist ve ideolojik bakýþ açýlarýný destekleyen bir yapýya doðru dönüþüm göstermiþtir. Bu geliþmeler kapsayýcý okul öncesi eðitim uygulamalarýndaki dönüm noktalarý olmakla birlikte; uygulama boyutunda halen pek çok zorluk ile mücadele edildiði görülmektedir. Araþtýrmalar ve yasal düzenlemelerin gerçek uygulama ortamlarýna aktarýlamamasý ve bunun sonucunda doðan boþluk, ulusal ve uluslararasý alanyazýnda tartýþýlan önemli konulardan biridir. Türkiye’de kapsayýcý okul öncesi eðitimde araþtýrma ve uygulama arasýndaki bu boþluðu doldurmaya yönelik pek çok proje ve uygulamalý programýn geliþtirildiði, gerçek öðrenme ortamlarýna dokunan araþtýrmalarýn gerçekleþtirildiði gözlenmektedir. Uygulama boyutunda okul-uzman-aile iþ birliði, mesleki geliþim programlarý, destek sistemleri, öðretimin bireyselleþtirilmesi ve deðerlendirilmesi, fiziksel ve sosyal ortamýn düzenlenmesi, geçiþlerin planlanmasý, öðrencilerin tam katýlýmlarýnýn saðlanmasý ve daha pek çok alanda yaþanan sýnýrlýlýk çözüm beklemektedir. Yaþanan bu sýnýrlýlýklara önerilebilecek en temel çözüm yollarý; araþtýrmacýlarýn gerçek öðrenme ortamlarýna girmesi, var olan sorunlara çözüm odaklý öneriler getirilmesi, tüm paydaþlarýn fayda saðlayabileceði iþlevsel hizmet sunma modellerinin, mikro ve makro düzeyde veri toplama ve uygulamalarý deðerlendirme sistemlerinin geliþtirilmesi, uygulamalarýn ülke genelinde yayýnlaþtýrýlmasý ve tüm çocuklarýn eþit eriþimine açýlmasýna yönelik çalýþmalarýn gerçekleþtirilmesi olarak sýralanabilir.
Anahtar Kelimeler: Kapsayýcý Okul Öncesi Eðitim, Özel Gereksinimli Çocuklar, Araþtýrma ve Uygulama Arasýndaki Boþluk, Kuramsal Derleme
|
