Çocuk edebiyatý eserlerinin en temel iþlevlerinden biri de çocuðun bakýþ açýsýyla çocuðun kendi dünyasýný keþfetmesini saðlamaktýr. Bu keþif sürecinde çocuðun kendi gerçekliðine eriþebilmesi için kullanýlan araçlardan biri de çocuk edebiyatý eserleridir. Baþat ilkeleri çocuk gerçekliði ve çocuða görelik olan bu eserler çocuðu hayata hazýrlamak için çeþitli olumlu davranýþ kalýplarýný sunacak iletilerle örülüdür. Eserin türüne göre deðiþiklik gösteren eðitsel iletiler yazýnsal eserlerde çocuklarýn sezme, duyma, düþünme gibi yetilerini geliþtirerek insana özgü estetik duyarlýlýklarý kazandýrmayý amaçlanýr. Bu araþtýrmada da çocuk edebiyatý alanýndaki yazýnsal eserlerden biri olan Anooshirvan Miandji’nin “Samanadam” adlý eseri inceleme nesnesi olarak kullanýlmýþtýr. Nitel araþtýrma yöntemlerinden doküman inceleme ile gerçekleþtirilen araþtýrmada elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla incelenmiþtir. Araþtýrmadan elde edilen verilere iliþkin eðitsel iletiler sunuluþ biçimlerine ve amaçlarýna göre olmak üzere iki kategoride deðerlendirilmiþtir. Eserde aktarýlan eðitsel iletilerin sunuluþ biçimleri açýsýndan büyük çoðunluðunun dolaylý iletilerden oluþtuðu belirlenmiþtir. Amaçlarýna göre ise kiþisel geliþim, toplumsal geliþim ve evrensel düþüncenin geliþimini hedefleyen iletilerden oluþmaktadýr. Zýtlýklar üzerine düþünme ekseninde; sap, saman, odunlarýn sýkýþmasý, kömür oluþu ve kömürün elmasa dönüþmesi üzerine kurulu eserde en temel eðitsel ileti sevginin deðerini anlama olarak kiþisel geliþimi destekleyen iletiler temasý yer almaktadýr. Eserde öne çýkan kiþisel iletiler; iyi insan olmak, sevgiye deðer verme, dostluða önem vermek, arkadaþ sevgisi, kendine güvenme, sorumluluk alma, bencil olmama, piþmanlýk duymak, toplumsal iletiler ise yardýmsever olma, selamlaþma, paylaþma, emanete sahip çýkma, hoþgörülü olma, eleþtiriye saygý duymadýr. Evrensel iletiler içerinde ise doða sevgisi, hayvan sevgisi ön plana çýkmaktadýr. Eser bütün olarak deðerlendirildiðinde bir çocuklarýn geliþimine olumlu katkýlar saðlayacak iletilerle örülü nitelikli bir eser olarak deðerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler: Samanadam, eðitsel ileti, çocuk edebiyatý.
|
