Çocuk edebiyatı eserlerinin en temel işlevlerinden biri de çocuğun bakış açısıyla çocuğun kendi dünyasını keşfetmesini sağlamaktır. Bu keşif sürecinde çocuğun kendi gerçekliğine erişebilmesi için kullanılan araçlardan biri de çocuk edebiyatı eserleridir. Başat ilkeleri çocuk gerçekliği ve çocuğa görelik olan bu eserler çocuğu hayata hazırlamak için çeşitli olumlu davranış kalıplarını sunacak iletilerle örülüdür. Eserin türüne göre değişiklik gösteren eğitsel iletiler yazınsal eserlerde çocukların sezme, duyma, düşünme gibi yetilerini geliştirerek insana özgü estetik duyarlılıkları kazandırmayı amaçlanır. Bu araştırmada da çocuk edebiyatı alanındaki yazınsal eserlerden biri olan Anooshirvan Miandji’nin “Samanadam” adlı eseri inceleme nesnesi olarak kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme ile gerçekleştirilen araştırmada elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilere ilişkin eğitsel iletiler sunuluş biçimlerine ve amaçlarına göre olmak üzere iki kategoride değerlendirilmiştir. Eserde aktarılan eğitsel iletilerin sunuluş biçimleri açısından büyük çoğunluğunun dolaylı iletilerden oluştuğu belirlenmiştir. Amaçlarına göre ise kişisel gelişim, toplumsal gelişim ve evrensel düşüncenin gelişimini hedefleyen iletilerden oluşmaktadır. Zıtlıklar üzerine düşünme ekseninde; sap, saman, odunların sıkışması, kömür oluşu ve kömürün elmasa dönüşmesi üzerine kurulu eserde en temel eğitsel ileti sevginin değerini anlama olarak kişisel gelişimi destekleyen iletiler teması yer almaktadır. Eserde öne çıkan kişisel iletiler; iyi insan olmak, sevgiye değer verme, dostluğa önem vermek, arkadaş sevgisi, kendine güvenme, sorumluluk alma, bencil olmama, pişmanlık duymak, toplumsal iletiler ise yardımsever olma, selamlaşma, paylaşma, emanete sahip çıkma, hoşgörülü olma, eleştiriye saygı duymadır. Evrensel iletiler içerinde ise doğa sevgisi, hayvan sevgisi ön plana çıkmaktadır. Eser bütün olarak değerlendirildiğinde bir çocukların gelişimine olumlu katkılar sağlayacak iletilerle örülü nitelikli bir eser olarak değerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler: Samanadam, eğitsel ileti, çocuk edebiyatı.
|