Osmanlý Devleti altý asýr varlýk göstermiþ ve üç kýtaya yayýlmýþ bir Türk devletidir. Osmanlý’nýn bir beylikten imparatorluða yükseliþ sürecinde baþarýlý yönetim politikasý kadar askeri gücü de etkili olmuþtur. Bu askeri güç, özellikle ilk dönemler geleneksel þekilde asker tarafýndan saðlanýyorken, zaman geçtikçe geliþtirilen savunma silahlarý ve askeri savunma sistemleri ile saðlanmaya baþlamýþtýr. 17.yüzyýldan itibaren Avrupa’da buhar gücü ile çalýþan makinelerin geliþtirilmesiyle birlikte baþlayan Sanayi Devrimi, yalnýzca üretimi deðil, savunma anlayýþýný da deðiþtirmiþ ve geleneksel savunma anlayýþýndan teknolojiyle birlikte geliþtirilen sanayi odaklý savunma anlayýþýna geçiþi hýzlandýrmýþtýr. Bu süreçte Osmanlý, hem yönetsel sorunlarý hem de geleneksel bakýþ açýsýný kýramayarak sanayileþme sürecine yeterince ayak uyduramamýþ ve savunmada yetersiz kalarak askeri yenilgiler almaya baþlamýþtýr. Osmanlý Devleti’nin çöküþ sebeplerine bakýldýðýnda savunma sanayinin yeterince geliþtirilememesinin de ön plana çýktýðý görülmektedir.
Uluslararasý iliþkilerde askeri güç, ayný zamanda söz sahipliðini artýran önemli bir dinamiktir. Sanayileþmeyle birlikte savunma anlayýþýnýn gelenekselden moderne geçiþi, ayný zamanda güç anlayýþýndaki evrimi de gözler önüne sermektedir. Osmanlý Devleti’nin 16.yüzyýldan sonra askeri alandaki baþarýsýzlýklarý göz önüne alýndýðýnda askeri gücün düþmesine baðlý olarak diðer devletlerle iliþkilerinde de güç kaybýna uðradýðý görülmüþtür. Dolayýsýyla Osmanlý Devleti için çöküþ dönemine giden süreci anlamak adýna da askeri gücü deðerlendirmek, savunma sanayinin eksikliklerini göz önüne almak gereklidir.
Bu makale çalýþmasýnda Osmanlý Devleti’nin savunma sanayi ele alýnmýþtýr. Literatür araþtýrmasýyla hazýrlanan çalýþmada öncelikle Osmanlý Devleti’nin askeri gücünden bahsedilmiþ, sanayileþmenin Osmanlý Devleti’ne etkileri ve sonrasýnda savunma sanayisinin geliþimi kronolojik bir perspektifte deðerlendirilmiþtir. Osmanlý Devleti’nin savunma araçlarýnýn Avrupa devletleri ile kýyaslandýðýnda ne durumda olduðu, savunma sanayinin geliþememe nedenleri, savunma sanayisi kaynaklý yaþanan askeri baþarýsýzlýklar, savunma sanayinin geliþmesi adýna atýlan adýmlar gibi birçok konu bu makale çerçevesinde incelenmiþ, bir bütün olarak Osmanlý Devleti savunma sanayisine yönelik bilgi vermek amaçlanmýþtýr. ORCID NO: 0009-0001-0829-3237
Anahtar Kelimeler: Askeri Güç, Osmanlý Devleti, Savunma, Savunma Sanayi.
|
