Öz: Bu araþtýrma, öðrencilerin (ilkokul, ortaokul, lise) “ödev “kavramýna iliþkin görüþlerini, metaforlar aracýlýðý ile ortaya çýkarmayý amaçlamaktadýr. Araþtýrmanýn çalýþma grubunu 2018-2019 eðitim-öðretim yýlýnýn birinci döneminde, Ýstanbul ili Büyükçekmece ve Küçükçekmece ilçelerinde ilkokul, ortaokul ve lise olmak üzere 3 devlet okulunda öðrenim gören toplam 335 öðrenci oluþturmaktadýr. Öðrencilerin ödev olgusuna yükledikleri metaforik anlamlarýn ortaya çýkartýlýp incelenmesini amaçlayan bu çalýþmada, nitel araþtýrma modellerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanýlmýþtýr. Veri toplama aracý olarak yarý yapýlandýrýlmýþ görüþme formu bir uzmanýn görüþü ile hazýrlanmýþ ve katýlýmcýlara uygulanmýþtýr. Öðrencilerin ‘’Ödev….…benzer, çünkü…………’’ ifadesindeki boþluklarý tamamlamasýyla elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analiz tekniði kullanýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn ürettiði metafor ayný olsa bile nedeni farklý olabileceðinden “çünkü” kýsýmlarý dikkatle incelenmiþtir. Bu formdan elde edilen cevaplar nihai olarak araþtýrmanýn veri kaynaðýný oluþturmuþtur. Araþtýrma sonucuna göre 335 öðrenci ‘ödev’ algýsýna ait toplam 191 metafor üretmiþtir. Öðrencilerin büyük bir çoðunluðu tarafýndan üretilen ilk beþ metaforun sýrasýyla; “çalýþma”, “görev”, “hayat”, “beyin” ve “öðretmen” metaforlarý olduðu görülmüþtür. Bu metaforlar benzer özelliklerine ve gerekçelerine göre 16 kategoriye ayrýlmýþtýr. Bu kategoriler incelendiðinde, ödevi, öðrencilerin bazýlarýnýn olumlu, bazýlarýnýn olumsuz yönde algýladýklarý, bazýlarýnýn ise kararsýz kaldýklarý görülmüþtür. Öðrencilerin ürettikleri olumlu metaforlarýn sayýsýnýn diðer kategorilerdeki metaforlarýn toplamýndan daha fazla olduðu çýkan sonuçlar arasýndadýr. Öðrencilerin ödeve yönelik çok sayýda farklý algýlarýnýn olmasý ise öðrencilerin ödeve yönelik deðiþik bakýþ açýlarý ve tutumlarý olabileceðini ortaya koymaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Metafor, Ödev, Öðrenci
|
