Öz: Bu araştırma, öğrencilerin (ilkokul, ortaokul, lise) “ödev “kavramına ilişkin görüşlerini, metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılının birinci döneminde, İstanbul ili Büyükçekmece ve Küçükçekmece ilçelerinde ilkokul, ortaokul ve lise olmak üzere 3 devlet okulunda öğrenim gören toplam 335 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin ödev olgusuna yükledikleri metaforik anlamların ortaya çıkartılıp incelenmesini amaçlayan bu çalışmada, nitel araştırma modellerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu bir uzmanın görüşü ile hazırlanmış ve katılımcılara uygulanmıştır. Öğrencilerin ‘’Ödev….…benzer, çünkü…………’’ ifadesindeki boşlukları tamamlamasıyla elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analiz tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların ürettiği metafor aynı olsa bile nedeni farklı olabileceğinden “çünkü” kısımları dikkatle incelenmiştir. Bu formdan elde edilen cevaplar nihai olarak araştırmanın veri kaynağını oluşturmuştur. Araştırma sonucuna göre 335 öğrenci ‘ödev’ algısına ait toplam 191 metafor üretmiştir. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğu tarafından üretilen ilk beş metaforun sırasıyla; “çalışma”, “görev”, “hayat”, “beyin” ve “öğretmen” metaforları olduğu görülmüştür. Bu metaforlar benzer özelliklerine ve gerekçelerine göre 16 kategoriye ayrılmıştır. Bu kategoriler incelendiğinde, ödevi, öğrencilerin bazılarının olumlu, bazılarının olumsuz yönde algıladıkları, bazılarının ise kararsız kaldıkları görülmüştür. Öğrencilerin ürettikleri olumlu metaforların sayısının diğer kategorilerdeki metaforların toplamından daha fazla olduğu çıkan sonuçlar arasındadır. Öğrencilerin ödeve yönelik çok sayıda farklı algılarının olması ise öğrencilerin ödeve yönelik değişik bakış açıları ve tutumları olabileceğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Metafor, Ödev, Öğrenci
|
