| |
Giriþ: Öðretmene bilgiye ulaþma ve aktarma görevi veren ezberci/ klasik eðitim yaklaþýmý, yerini, öðrenciye ihtiyacý olan bilginin nerede olabileceði, bu bilgiye nasýl ulaþýlacaðý, bilgiyi yeniden yapýlandýrma ve sunum biçimlerinin nasýl yapýlacaðý konularýnda yardým ve motivasyon sunan yeni anlayýþa býrakmýþtýr. Günümüzde, eðitim programlarý, ölçme deðerlendirme yaklaþýmlarý, ders kitabý gibi öðeler, giderek öðrenci merkezli þekillenmeye baþlamýþtýr. Eðitim sisteminin ana unsuru olan öðretmenlerin, sýnýf yönetimi konusunda yeterli düzeyde bilgi ve beceriye sahip olmalarý, uygun bir öðrenme ve öðretme ortamýnýn oluþumu ve devamý açýsýndan önemlidir. Bu araþtýrmada, ilkokullarda görev yapan sýnýf öðretmenlerinin görüþlerinden hareketle, sýnýf içi etkinliklerde temel alýnan öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýnýn, sýnýf içi istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn oluþumuna etkisi çalýþýlmýþtýr. Amaç: Bu araþtýrma, öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýnýn, sýnýfta istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn oluþumuna olan etkilerini, ilkokullarda görev yapan sýnýf öðretmenlerinin görüþleri temelinde incelenmesi amacýyla gerçekleþtirilmiþtir. Araþtýrmada öðretmenlerin sýnýf içi etkinliklerde, öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný temel almalarýnýn, sýnýf içi istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn meydana gelme sýklýðýna etkisi ne durumdadýr? sorusuna cevap aranmýþtýr. Araþtýrma, sýnýf içi etkinliklerde öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný temel almanýn, sýnýf yönetimine etkileri konusunda, araþtýrmacý, öðretmen ve okul yöneticileri nezdinde bir farkýndalýk oluþturmasý açýsýndan önemlidir. Kapsam: Yapýlan bu araþtýrmanýn evrenini, 2016–2017 eðitim-eðitim yýlýnda, Adýyaman ili merkez ilçede bulunan ilkokullarda görev yapan sýnýf öðretmenleri oluþturmaktadýr. Örneklemi ise Adýyaman ili merkez ilçede bulunan ve araþtýrmacý tarafýndan uzman görüþü alýnarak belirlenen 5 ilkokulda görev yapan öðretmenler arasýndan gönüllülük ilkesi temel alýnarak seçilen 10 katýlýmcýdan oluþmaktadýr. Araþtýrmaya iliþkin çalýþmalar devam etmektedir. Sýnýrlýklar: Araþtýrma 2016–2017 eðitim-eðitim yýlýnda, Adýyaman ili merkez ilçedeki ilkokullarda görev yapan sýnýf öðretmenlerinin; öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýnýn, sýnýfta istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn oluþumuna olan etkilerine iliþkin güreþleri ile sýnýrlý tutulmuþtur. Yöntem: Araþtýrmada, görüþmeler yoluyla toplanan verilerden ortaya çýkan kavramlar, anlamlar ve iliþkiler ayrýntýlý bir biçimde ele alýndýðýndan araþtýrma nitel bir çalýþmadýr. Araþtýrmada veri toplama aracý olarak, uzman görüþü alýnarak araþtýrmacý tarafýndan geliþtirilen yarý-yapýlandýrýlmýþ görüþme formu kullanýlmýþtýr. Görüþme formunun kapsam geçerliliðini saðlamak için, araþtýrmaya dâhil edilmeyen üç sýnýf öðretmeni ile ön görüþmeler yapýlarak, görüþme formundaki sorularýn anlaþýlýr olup olmadýðý kontrol edilmeye çalýþýlmýþtýr. Verilerin analizi sürecinde içerik analizi tekniði kullanýlmýþtýr. Analiz sürecinde, öncelikle bireylerin fikir birliðine vardýðý veya varamadýðý noktalar belirlenerek, birbirleriyle iliþkili olan ifadelerin ayný grup altýnda toplanmasý çalýþmalarý yapýlmýþtýr. Veri toplama sürecinde, sunulan görüþlerin gizli tutulacaðý ve sadece araþtýrma amaçlý kullanýlacaðý güvencesi verilmeye çalýþýlmýþtýr. Verilerin analizi sürecinde araþtýrmaya katýlan öðretmenler; SÖ1, SÖ2, SÖ3, þeklinde kodlarla tanýmlanmýþtýr. Bulgular: Sýnýf içi etkinliklerde temel alýnan öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýnýn, sýnýf içi istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn oluþumuna etkisi konusunda bir kýsým katýlýmcýnýn görüþleri þu þekildedir: “Etkinliklerde öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný temel aldýðýmda öðrenciler aktif olduðu için sýnýf içi istenmeyen davranýþlar daha düþük düzeyde oluþuyor. Klasik sistemde öðrenciler, etkinliðe katýlamadýðý için, disiplinsiz davranýþlar daha fazla oluyor” (SÖ1).
“Sýnýflarýn kalabalýk olmasý, müfredatýn geniþ olmasý gibi nedenlerle öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný çok da uygulayamýyorum. Derslerimde daha çok düz anlatým yöntemini kullanýyorum. Bu da çocuklarýn ilgilerinin daðýlmasýna ve bir süre sonra dersten kopmalarýna ve kendi aralarýnda konuþmalarýna neden oluyor”(SÖ7).“Öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarý öðrencileri etkinliðe katmaya zorladýðý için, yanýndaki arkadaþýyla konuþma fýrsat bulamýyor. Örneðin drama yöntemini kullandýðýmda; etkinliðe katýlmayan öðrenciler, etkinliðe katýlan öðrenci davranýþlarýna odaklandýklarýndan sýnýfta kendi aralarýnda konuþma türünden davranýþlar oluþmuyor”(SÖ3).“Tüm etkinliklerde öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný uygulayamýyorum. Bu baðlamda en büyük engel sýnýf mevcutlarýnýn kalabalýk oluþudur. Öðrenci temelli eðitim yaklaþýmlarýný uyguladýðýmda, istenmeyen davranýþlarda ciddi azalmalar oluyor”(SÖ5).“Sýnýf mevcutlarý çok olduðu için, öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný uygulayamýyorum. Çünkü bütün öðrencileri etkinliðe katmak, onlara görevler, vermek zor oluyor”(SÖ8).“Öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýna dayalý sýnýf içi çalýþmalarda, öðrenciler büyük oranda etkinliklere katýlmak istiyorlar. Öðrencilerin etkinliklere katýlýmý durumunda diðer arkadaþlarý ile konuþmasý, onlara sataþmasý en aza iniyor. Bir konuyu öðrencilerin canlandýrmasý durumunda, sýnýftaki hava hemen olumluya dönüþebiliyor. Bu durumda, çocuklarýn dikkati uzun süreli oluyor. Daha dikkatli dinliyorlar”(SÖ10). Elde edilen veriler neticesinde, katýlýmcýlarýn sýnýf içi etkinliklerde temel alýnan öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýný uygulama durumu ile sýnýf içi istenmeyen öðrenci davranýþlarýnýn azalmasý arasýnda anlamlý iliþkinin olduðu belirlenmiþtir. Sonuç: Çalýþma sonunda, sýnýf öðretmenlerinin öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmlarýnýn sýnýf içi istenmeyen öðrenci davranýþlarýný azalttýðýna inandýklarý, ancak sýnýftaki öðrenci sayýlarýnýn çok olmasý ve mevcut müfredat içeriðinin yoðunluðu nedeniyle bu yaklaþýmlarý istenilen düzeyde uygulayamadýklarý sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: öðrenci merkezli eðitim yaklaþýmý, sýnýf yönetimi, sýnýf öðretmeni, ilkokul.
|
