Bu çalýþmanýn amacý Bookchin’in eko-anarþist perspektifi üzerinden toplumsal ekoloji anlayýþýnýn eleþtirel bir deðerlendirmesini yapmaktýr. Bireysel özgürlükle kolektif baðlýlýk arasýndaki çeliþkiyi ekolojist bir zeminde aþmaya çalýþan Bookchin anarþizmi doðaya egemen olma isteðiyle toplumdaki tahakküm iliþkileri arasýnda yapýsal bir baðlantý olduðunu düþünür.
Toplumsal ekolojinin kavramsal matrisinde üç tane kavram ön plana çýkar: Kapitalizm, doða ve özgürlük. Kapitalizmin tasfiyesini tahakkümün ortadan kaldýrýlmasý için elzem gören Bookchin özgürlük ve doða arasýndaki yapýsal baðlantýya dikkat çekerek bu iki hususa pozitif bir anlam yükler. Doða ne romantize edilmeli ne de vahþi bir kötülük alaný olarak da gösterilmelidir. Doða-insan bütünleþmesi ya da organizmacý bakýþ her türlü özgürlüðün ön koþulu olan kendini gerçekleþtirme için gerekli maddi zemini de yaratacaktýr.
Toplumsal ekolojisinin içeriðini açýklýða kavuþturma noktasýnda çevrecilik, derin ekoloji, yaþam tarzý anarþizmi, mistik anarþizm ve altýn çað özentisi gibi akýmlarý eleþtirel bir þekilde deðerlendirip reddeden Bookchin bu anlayýþlarda insan-doða ve insan-toplum iliþkisini çarpýtan bir yanlýþ bilinç hali gözlemler.
Bookchin’e göre toplumsal anarþizmin ideal ve ilkeleri reform yoluyla hayata geçirilemez. Bu nedenle tek makul yol devrimdir. Ondaki devrim anlatýsý hem geçmiþteki devrimleri yorumlamasý bakýmýndan hem de bugünün koþullarda devrimin örgütlenme koþullarý baðlamýnda bir demokrasi projesine karþýlýk gelir. Bookchin’in devrimci perspektifinin en önemli özelliði ise komün merkezli olmasýdýr. Ekolojist-anarþist idealleri mekansallaþtýran komün, hiyerarþi ve yönetici sýnýf karþýtý bir örgüt ideolojisinin taþýyýcý kurumudur. Komünler politik hayatýn baþat öznesi haline geldikçe ekolojik-demokratik yönetim aygýtý kurumsallaþýr.
Anahtar Kelimeler: Bookchin, Anarþizm, Ekolojizm, Komün, Doða
|
