Araþtýrma lise son sýnýf öðrencilerinin mesleki tercihleri ve bu tercihlerine etki eden faktörleri belirlemek amacýyla yapýlmýþtýr. Bu çalýþmada öðrencilerin mesleki tercihlerinin cinsiyet, okul türü, anne-baba eðitim düzeyi ve meslekleri, ailenin sosyo-ekonomik durumu, kardeþ sayýsý ve kardeþlerinin üniversite eðitimi durumuna göre deðiþkenliði incelenmiþtir. Bu kapsamda Kocaeli ili Gebze, Darýca, Dilovasý ve Çayýrova ilçelerinde Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Ýmam Hatip Lisesi öðrencileri evreni oluþturmaktadýr. Bu ilçelerde 4 farklý lise türünde toplam 18 okulda öðrenim görmekte olan 525 lise son sýnýf öðrencisine anket tekniði kullanýlarak araþtýrma yapýlmýþtýr. Anket sorularýna verilen cevaplar SPSS 25.0 istatistik programýna girilerek t testi, tek yönlü varyans analizi (Anova), scheffe, tukey, koralasyon, yüzde ve frekans deðerlerine göre sonuçlar yorumlanmýþtýr. Araþtýrma sonuçlarýna göre öðrencilerin mesleki tercihleriyle cinsiyet, lise türü, baba mesleði, annenin eðitim düzeyi arasýnda anlamlý bir iliþki olduðu tespit edilirken; anne mesleði, babanýn eðitim düzeyi, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi, kardeþ sayýsý, kardeþlerin üniversite eðitimi almasý ve kardeþ meslekleri arasýnda anlamlý bir iliþki olmadýðý gözlemlenmiþtir. Öðrencilerin tercih ettikleri mesleklerin frekans deðerlerine bakýldýðýnda en çok tercih edilen mesleki alan sýrasýyla saðlýk, mühendislik-mimarlýk ve eðitim alanlarý olmuþtur. Mesleki tercihlerini etkileyen ilk üç etken ilgi ve yetenekler, mesleðin prestij ve saygýnlýðýnýn yüksek olmasý ve mesleðin kazancý olarak sýralanmýþtýr. Mesleki beklentilerinin yeteneklerini kullanacaklarý bir meslek olmasý, ekonomik gelir ve iþ bulma olanaðýnýn fazla olmasý yönünde olduðu tespit edilmiþtir. Meslek seçiminde ailenin tutumlarýnýn daha çok öðrencinin ilgi ve yetenekleri ile iþ imkâný olan meslekler olmasý yönünde olduðu gözlemlenmiþtir. Bu araþtýrmaya göre öðrenciler bir mesleði en çok mesleði yapan kiþilerce tanýmaktadýrlar ve yapýlan mesleki tanýtým seminerleri mesleki tercihlerini etkilemektedir. Öðrencilerin çoðunluðu rehberlik servisiyle mesleki seçim konusunda sýklýkla görüþmekte ve okullarda mesleki tanýtým ve rehberlik çalýþmalarý yapýlmaktadýr. Meslek seçimiyle ilgili kariyer günleri, bilgilendirme toplantýlarý yapýlarak öðrenciler bilgilendirilmeli ve kendilerine en uygun olan mesleði belirlemeleri saðlanmalýdýr. Öðrenciler tercih ettikleri meslekler, iþ imkanlarý ve çalýþma koþullarý hakkýnda detaylý bilgi sahibi olurlarsa meslek seçimi konusunda daha saðlýklý bir karar verebilirler.
Anahtar Kelimeler: Meslek, Meslek Seçimi, Mesleki Rehberlik, Mesleki Beklenti
|
