Öðrencilerin baþarýlarýnýn artýrýlmasý neredeyse bütün eðitim sistemlerinin öncelikli hedeflerinden biridir. Dolayýsýyla öðrencilerin eðitim baþarýlarýný etkileyen bireysel ve çevresel etmenlerin belirlenmesine ve iyileþtirmesine yönelik çalýþmalar eðitim araþtýrmalarýnda önemli geçmiþe sahiptir. Araþtýrmalarýn baþlangýç dönemlerinde aðýrlýkla zihinsel yetenekler üzerinde durulmasýna karþýn, yirminci yüzyýlýn ikinci yarýsýndan sonra yapýlan çalýþmalar öðrencilerin özyeterlikleri, benlik kavramlarý, kiþilik özellikleri ve motivasyon düzeyleri gibi zihinsel olmayan farklýlýklarýnýn da baþarýlarýna anlamlý katkýsý olduðunu göstermiþtir. Psikolojik nitelikler olarak adlandýrýlabilecek bu farklýlýklar, zihinsel yeteneklere kýyasla deðiþime daha açýk olduklarýndan müdahalelerle güçlendirilerek öðrencilerin baþarýlarý desteklenebilir. Ancak uygun müdahale programlarýnýn geliþtirilebilmesi için farklýlýklarýn neler olduðunun saptanmasý, aralarýndaki dinamiklerin ortaya çýkarýlmasý ve farklýlýklarý etkileyen etmenlerin belirlenmesini hedefleyen betimsel çalýþmalara ihtiyaç duyulmaktadýr. Davranýþlarý ortaya çýkaran ve belli bir hedefe yönelik sürdürülmesini saðlayan motivasyon, baþarýyý ve öðrenme sürecine katýlýmý etkileyen önemli deðiþkenlerdendir. Bu çalýþmada ergenlerin motivasyon düzeyleri, ailelerinden algýladýklarý duygusal destek ve özyeterlik inançlarý arasýndaki iliþkiler bir model yoluyla açýklanmasý amaçlanmaktadýr. Çalýþmada 2018 yýlýnda yapýlan PISA deðerlendirmesinde yer alan öðrenci anketlerinden elde edilen veriler kullanýlmýþtýr. Araþtýrma grubunu PISA 2018 Türkiye uygulamasýna katýlan 6890 öðrenci oluþturmaktadýr. Literatürdeki teorik açýklamalar ve geçmiþ araþtýrmalarýn sonuçlarýna dayalý olarak oluþturulan hipotez modeli yapýsal eþitlik modeli kullanýlarak sýnanmýþtýr. Araþtýrmanýn bulgularýna göre deðiþkenler arasýnda pozitif yönde anlamlý iliþkiler bulunmaktadýr. Oluþturulan modelin uyum iyiliði deðerleri kabul edilebilir düzeydedir. Motivasyon; algýlanan duygusal destek ve özyeterlik inançlarý tarafýndan anlamlý düzeyde açýklanmaktadýr. Ayrýca duygusal destek özyeterlik inançlarýný anlamlý düzeyde açýklamaktadýr. Sonuçlar ergenlerin motivasyon düzeylerini artýrmada özyeterlik inançlarýný güçlendirmenin ve ailenin duygusal desteðinin önemini ortaya koymaktadýr. Araþtýrmanýn bulgularý literatürdeki benzer çalýþmalardan elde edilen bulgular ýþýðýnda tartýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Motivasyon, Duygusal Destek, Özyeterlik Ýnançlarý
|
