| |
Giriþ: Medya sektörünün de küreselleþtiði dünyada, geleneksel gazetecilik eðitimi, deðiþen teknolojiler karþýsýnda giderek talebi karþýlamaktan uzaklaþmaktadýr. Haberin kaynaðýnda internetin ve yeni teknolojilerin saðladýðý çoklu ortamlarýn yer almasý nedeniyle, gazetecilerin bu ortamlarýn dijital araçlarýný(metin ses, video, fotoðraf, animasyon, vb.) üretme ve kullanma becerisine sahip olmalarý gerektirmektedir. Ayný zamanda haberin toplanmasý, haberin analiz edilmesinin boyutlarý da deðiþmektedir. Gazeteciliðin online ortama aktarýlmasý gereði artan bilgi yoðunluðu içinde seçme ve bu bilgileri görselleþtirmeye dayalý analiz tekniklerini ve alandaki inovasyonlarý kullanabilme becerilerini gündeme getirmiþtir. Dünyanýn çeþitli bölgelerinde coðrafi alanlar ve sosyo-politik ortamlar ne olursa olsun, gazetecilik eðitimi; sýnýf içinde verilen teorik ders içeriklerinin yanýsýra medya profesyonelleriyle bir araya gelmeyi, deneyimleri paylaþabilmeyi, yeni teknolojileri ve inovasyonlarý takip eden kendi kendini geliþtirmeye motivasyon kazanmýþ profesyonelleri yetiþtirmeyi amaçlamalýdýr. Dijital teknolojilerle sektörde haberin otomatik olarak oluþturulmaya baþlanmasýyla üniversitelerde eðitim alan gazetecilik öðrencilerinin bu geliþmelere paralel müfredat içerikleriyle mesleðe hazýrlanmalarý gerekmektedir. Oysa çok hýzlý deðiþen teknolojiler ve habercilikteki uygulamalar nedeniyle, ülkemizdeki gazetecilik eðitimi müfredatlarýnýn “geriye dönük yüzü”, görünür olmaktadýr. Bu günün müfredatlarý ile okullar, geleceðin gazetecilik alanýnýn profesyonelleri olarak öðrencilerine yeni teknolojileri takip etme ve kullanma becerisini kazandýracak, dijital teknoloji eðitiminden uzak kalmaktadýrlar. Bu nedenle küresel dünyanýn gazetecilik eðitimi için, iletiþim fakültelerinin gazetecilik bölümlerinin müfredatlarýný sürekli gözden geçirerek sektörün bu alandaki deðiþen taleplerine göre, güncellemeleri gerekmektedir. Öðrencilerin dijital çaðda gazetecilik becerisinde yerel kalmamak için, dünyanýn çeþitli bölgelerinde haber üretebilecek niteliklere sahip olmalarý saðlanmalýdýr. Amaç: Bu araþtýrma mevcut iletiþim fakültelerinin müfredat programlarý gözden geçirilerek eklenmesi gereken dersleri önermek üzerine yapýlmýþtýr. Kapsam: Türkiye’deki Ýletiþim fakültelerinin gazetecilik eðitim müfredatlarýnýn gözden geçirilerek, müfredat içeriklerindeki yeni dijital teknolojileri kullanma becerisinin verildiði uygulama derslerine odaklanmaktadýr. Böylece habercilikte yeni teknolojilerin kullanýldýðý, uygulama aðýrlýklý, otomatikleþen haber üretimine ve verilerin görselleþtirilmesine, vb. pratiklere uygun yeni dersleri önermeyi kapsamaktadýr. Sýnýrlýlýklar: Çalýþma Türkiye’deki iletiþim fakültesi gazetecilik bölümlerinin müfredat içeriklerine odaklanmaktadýr. Türkiye Halkla Ýliþkiler derneðinin web sayfasýnda belirlediði(http://www.tuhid.org/yerli-iletisim-fakulteleri.html) üniversitelerden Gazetecilik bölümü olan fakülteler deðerlendirmeye alýnmýþtýr. Bu durum araþtýrmayý sýnýrlý kýlmaktadýr. Genellemeden uzaklaþtýrmaktadýr. Yöntem: Niteliksel bir çalýþma yapýlmýþtýr. Türkiye Halkla Ýliþkiler derneðinin web sayfasýnda belirlediði, Gazetecilik bölümü olan Ýletiþim Fakültelerine sahip olan 35 üniversiteden, Türkiye’deki uzun yýllar eðitim geçmiþi olan (1960’lý yýllarda kurulmuþ olmasý) 6 iletiþim fakültesi amaçlý örnekleme ile seçilerek, dersler ve içerikleri deðerlendirilmiþtir. Müfredatlar üzerinden bir meta analiz yapýlarak sonuca gidilmiþtir. Söz konusu fakülteler Anadolu, Ankara, Gazi, Ýstanbul, Marmara ve Ege üniversitelerinin iletiþim fakülteleridir Bulgular: Gazetecilik bölümlerinin web sayfalarýndan lisans ders programlarý incelendiðinde birinci ve ikinci sýnýflarda gazeteciliðin toplumsal, kültürel, siyasal ve ekonomik vb. alanlarýna ýþýk tutacak teorik dersleri yer almaktadýr. Üçüncü ve dördüncü sýnýflarda ise, gazeteciliðin uygulama alanýna iliþkin yeni medya, internet gazeteciliði, uygulamalý gazetecilik, vb. dersler bulunmaktadýr. Ancak bu derslerin yanýsýra, gazetecilere kodlama, algoritma, veriyi görselleþtiren programlarý içeren dijital ortam uygulamalarýna aðýrlýk veren derslerin de yer almasý gerekmektedir. Bu yolla biliþim teknolojileri ile gazetecilik pratiklerinin birleþtirilmesi saðlanmalýdýr. Bilgi teknolojilerinin sayýca artmasý ve geliþmesine baðlý olarak, yüksek öðretim sýnavýnda Türkçe-Sosyal test puan sonuçlarýyla okullara giren öðrencilerin bu derslerin yanýsýra dijital alana uygun beceri kazanmayý kolaylaþtýracak Matematik testinden de geçerli puan almalarý gerekmektedir. Çünkü söz konusu teknolojiler dijital beceri kazanmayý gerektirmektedir. Böylece bu alandaki yenilikleri takip etmeleri, bilgisayar teknolojileri okuryazarlýðý geliþtirilmesi kolaylaþacaktýr. Sonuç: Lisans öðrencilerinin profesyonel olarak birtakým deneyimleri kazanmak ve sektördeki çalýþmalarý uyum saðlayabilmeleri diðer deyiþle mesleksel bilgi ve becerilerini geliþtirebilmeleri için verimli bir eðitim süreci geçirmeleri gerekmedir. Öðrencilere eðitimin ilk yýlýnda sektörle tanýþtýrýlarak gerekli bilgi birikimini ve donanýmýný saðlamasý bazý uygulama derslerinin ilk yýllarda müfredatta yer almasý bu konuda farkýndalýk yaratabilecektir. Teorik olarak alýnan derslerin ve edinilen becerilerin uygulamaya geçirilmesi aþamasýnda staj dönemi öðrencilerin kendileri tarafýndan belirlenen gazete ortamlarýndan deðil, fakülte yönetimlerince medya sektörünün deneyimleriyle öne çýkan kiþileriyle bir araya getirilmeye çalýþýlmalýdýr. Bir baþka çözüm yolu da dijital deneyimlere sahip haber odasý çalýþanlarýnýn, öðrencilerle bir araya gelebilecekleri derslerin müfredata ilave edilmesi hususu da, bu konuda olumlu katkýlar saðlayabilecektir. Çünkü staj ve eðitim birbirini bütünler nitelikte olmalýdýr. Haberde dijitalleþmenin çok hýzlý bir biçimde yaygýnlýk kazanmasýyla, haber toplamanýn ve bilginin sýnýrsýz olduðu sanal ortamlardaki veriyi alabilme, analiz edebilme yorumlayabilme vb. gibi becerileri edinmek zorunluluðu müfredatlarý yenilemeyi, eðitimde dijital haber uygulamalarýný zorunlu kýldýðý görülmektedir. Günümüzde kodlamalarýn ve programlarýn gazetecilik alanýna girmesiyle yani “gazeteciliðin programcýlýða yaklaþma evresi”, diye düþünülen bu dönemde, sanal ortamlarda zengin içerik yaratabilme, web ve etkileþimli medya içinde beceri kazanabilme, bilgisayar grafik, programlama dilleri, istatistik, veri toplama, blog, sosyal medya ve robot gazetecilik çeþitleri, veri madenciliði, QR kodlama tekniklerinin öðrencilere lisans düzeyinde verilmesi için gereklidir. Dolayýsýyla okullar müfredatlarýný yeniden gözden geçirmeleri gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gazetecilik Eðitimi, Gazetecilik Eðitim Müfredatlarý, Dijitalleþen Gazetecilik, Ýletiþim Fakülteleri Gazetecilik Lisans Programlarý
|
