| |
Giriş: Medya sektörünün de küreselleştiği dünyada, geleneksel gazetecilik eğitimi, değişen teknolojiler karşısında giderek talebi karşılamaktan uzaklaşmaktadır. Haberin kaynağında internetin ve yeni teknolojilerin sağladığı çoklu ortamların yer alması nedeniyle, gazetecilerin bu ortamların dijital araçlarını(metin ses, video, fotoğraf, animasyon, vb.) üretme ve kullanma becerisine sahip olmaları gerektirmektedir. Aynı zamanda haberin toplanması, haberin analiz edilmesinin boyutları da değişmektedir. Gazeteciliğin online ortama aktarılması gereği artan bilgi yoğunluğu içinde seçme ve bu bilgileri görselleştirmeye dayalı analiz tekniklerini ve alandaki inovasyonları kullanabilme becerilerini gündeme getirmiştir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde coğrafi alanlar ve sosyo-politik ortamlar ne olursa olsun, gazetecilik eğitimi; sınıf içinde verilen teorik ders içeriklerinin yanısıra medya profesyonelleriyle bir araya gelmeyi, deneyimleri paylaşabilmeyi, yeni teknolojileri ve inovasyonları takip eden kendi kendini geliştirmeye motivasyon kazanmış profesyonelleri yetiştirmeyi amaçlamalıdır. Dijital teknolojilerle sektörde haberin otomatik olarak oluşturulmaya başlanmasıyla üniversitelerde eğitim alan gazetecilik öğrencilerinin bu gelişmelere paralel müfredat içerikleriyle mesleğe hazırlanmaları gerekmektedir. Oysa çok hızlı değişen teknolojiler ve habercilikteki uygulamalar nedeniyle, ülkemizdeki gazetecilik eğitimi müfredatlarının “geriye dönük yüzü”, görünür olmaktadır. Bu günün müfredatları ile okullar, geleceğin gazetecilik alanının profesyonelleri olarak öğrencilerine yeni teknolojileri takip etme ve kullanma becerisini kazandıracak, dijital teknoloji eğitiminden uzak kalmaktadırlar. Bu nedenle küresel dünyanın gazetecilik eğitimi için, iletişim fakültelerinin gazetecilik bölümlerinin müfredatlarını sürekli gözden geçirerek sektörün bu alandaki değişen taleplerine göre, güncellemeleri gerekmektedir. Öğrencilerin dijital çağda gazetecilik becerisinde yerel kalmamak için, dünyanın çeşitli bölgelerinde haber üretebilecek niteliklere sahip olmaları sağlanmalıdır. Amaç: Bu araştırma mevcut iletişim fakültelerinin müfredat programları gözden geçirilerek eklenmesi gereken dersleri önermek üzerine yapılmıştır. Kapsam: Türkiye’deki İletişim fakültelerinin gazetecilik eğitim müfredatlarının gözden geçirilerek, müfredat içeriklerindeki yeni dijital teknolojileri kullanma becerisinin verildiği uygulama derslerine odaklanmaktadır. Böylece habercilikte yeni teknolojilerin kullanıldığı, uygulama ağırlıklı, otomatikleşen haber üretimine ve verilerin görselleştirilmesine, vb. pratiklere uygun yeni dersleri önermeyi kapsamaktadır. Sınırlılıklar: Çalışma Türkiye’deki iletişim fakültesi gazetecilik bölümlerinin müfredat içeriklerine odaklanmaktadır. Türkiye Halkla İlişkiler derneğinin web sayfasında belirlediği(http://www.tuhid.org/yerli-iletisim-fakulteleri.html) üniversitelerden Gazetecilik bölümü olan fakülteler değerlendirmeye alınmıştır. Bu durum araştırmayı sınırlı kılmaktadır. Genellemeden uzaklaştırmaktadır. Yöntem: Niteliksel bir çalışma yapılmıştır. Türkiye Halkla İlişkiler derneğinin web sayfasında belirlediği, Gazetecilik bölümü olan İletişim Fakültelerine sahip olan 35 üniversiteden, Türkiye’deki uzun yıllar eğitim geçmişi olan (1960’lı yıllarda kurulmuş olması) 6 iletişim fakültesi amaçlı örnekleme ile seçilerek, dersler ve içerikleri değerlendirilmiştir. Müfredatlar üzerinden bir meta analiz yapılarak sonuca gidilmiştir. Söz konusu fakülteler Anadolu, Ankara, Gazi, İstanbul, Marmara ve Ege üniversitelerinin iletişim fakülteleridir Bulgular: Gazetecilik bölümlerinin web sayfalarından lisans ders programları incelendiğinde birinci ve ikinci sınıflarda gazeteciliğin toplumsal, kültürel, siyasal ve ekonomik vb. alanlarına ışık tutacak teorik dersleri yer almaktadır. Üçüncü ve dördüncü sınıflarda ise, gazeteciliğin uygulama alanına ilişkin yeni medya, internet gazeteciliği, uygulamalı gazetecilik, vb. dersler bulunmaktadır. Ancak bu derslerin yanısıra, gazetecilere kodlama, algoritma, veriyi görselleştiren programları içeren dijital ortam uygulamalarına ağırlık veren derslerin de yer alması gerekmektedir. Bu yolla bilişim teknolojileri ile gazetecilik pratiklerinin birleştirilmesi sağlanmalıdır. Bilgi teknolojilerinin sayıca artması ve gelişmesine bağlı olarak, yüksek öğretim sınavında Türkçe-Sosyal test puan sonuçlarıyla okullara giren öğrencilerin bu derslerin yanısıra dijital alana uygun beceri kazanmayı kolaylaştıracak Matematik testinden de geçerli puan almaları gerekmektedir. Çünkü söz konusu teknolojiler dijital beceri kazanmayı gerektirmektedir. Böylece bu alandaki yenilikleri takip etmeleri, bilgisayar teknolojileri okuryazarlığı geliştirilmesi kolaylaşacaktır. Sonuç: Lisans öğrencilerinin profesyonel olarak birtakım deneyimleri kazanmak ve sektördeki çalışmaları uyum sağlayabilmeleri diğer deyişle mesleksel bilgi ve becerilerini geliştirebilmeleri için verimli bir eğitim süreci geçirmeleri gerekmedir. Öğrencilere eğitimin ilk yılında sektörle tanıştırılarak gerekli bilgi birikimini ve donanımını sağlaması bazı uygulama derslerinin ilk yıllarda müfredatta yer alması bu konuda farkındalık yaratabilecektir. Teorik olarak alınan derslerin ve edinilen becerilerin uygulamaya geçirilmesi aşamasında staj dönemi öğrencilerin kendileri tarafından belirlenen gazete ortamlarından değil, fakülte yönetimlerince medya sektörünün deneyimleriyle öne çıkan kişileriyle bir araya getirilmeye çalışılmalıdır. Bir başka çözüm yolu da dijital deneyimlere sahip haber odası çalışanlarının, öğrencilerle bir araya gelebilecekleri derslerin müfredata ilave edilmesi hususu da, bu konuda olumlu katkılar sağlayabilecektir. Çünkü staj ve eğitim birbirini bütünler nitelikte olmalıdır. Haberde dijitalleşmenin çok hızlı bir biçimde yaygınlık kazanmasıyla, haber toplamanın ve bilginin sınırsız olduğu sanal ortamlardaki veriyi alabilme, analiz edebilme yorumlayabilme vb. gibi becerileri edinmek zorunluluğu müfredatları yenilemeyi, eğitimde dijital haber uygulamalarını zorunlu kıldığı görülmektedir. Günümüzde kodlamaların ve programların gazetecilik alanına girmesiyle yani “gazeteciliğin programcılığa yaklaşma evresi”, diye düşünülen bu dönemde, sanal ortamlarda zengin içerik yaratabilme, web ve etkileşimli medya içinde beceri kazanabilme, bilgisayar grafik, programlama dilleri, istatistik, veri toplama, blog, sosyal medya ve robot gazetecilik çeşitleri, veri madenciliği, QR kodlama tekniklerinin öğrencilere lisans düzeyinde verilmesi için gereklidir. Dolayısıyla okullar müfredatlarını yeniden gözden geçirmeleri gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gazetecilik Eğitimi, Gazetecilik Eğitim Müfredatları, Dijitalleşen Gazetecilik, İletişim Fakülteleri Gazetecilik Lisans Programları
|
