Afetler karmaþýk sistemler bütünüdür. Afetlerin ortaya çýkmasýnda birçok faktör etkili olabilmektedir. Bazý afet türleri yalnýzca tek kökenden kaynaklanýrken, bazý afet tehlikeleri tesadüfi olarak bir arada bulunabilmekte veya birbirlerini tetikleyerek geliþebilmektedir. Çok kaynaktan gelip birleþen afetlere çoklu afetler, onlarý oluþturan tehlike türlerine ise çoklu afet tehlikeleri adý verilmektedir. Yalnýzca tek kökenden gelen afet türlerine karþý koyabilmek oldukça zor iken çok kaynaktan gelerek birleþen afet çeþitlerinin ortaya çýkardýðý zararlarý tazmin etmek ve onlarý önlemek daha da zorlaþmaktadýr. Üstelik çoklu afet tehlikelerinin ortaya çýkmasý durumunda risk elemanlarýnýn zarar görebilirlik düzeyleri deðiþmektedir. Böylece afet zarar görebilirlik deðerlendirmesi zorlaþmakta, afetlerin önlenmesi için yapýlan faaliyetlerde baþarýsýzlýklar ortaya çýkmaktadýr. Dolayýsýyla afetler sonucunda yaþanan can ve mal kayýplarý artabilmektedir.
Çoklu afetlerin ve ortaya çýkardýðý zarar görebilirliklerin önlenebilmesi veya etkilerinin en aza indirilebilmesi için onlarýn deðerlendirme metotlarýnýn geliþtirilmesi gereklidir. Bu konuda CBS üstün analitik araçlara ve kabiliyetlere sahiptir. CBS’nin dinamik ve uyumlu yapýsý sayesinde çoklu afetlerin ve zarar görebilirliklerinin deðerlendirilmesinde birçok iþlem kolaylýkla yapýlabilmektedir. Afet öncesinde risk çalýþmalarý, afet sýrasýnda hasar tespit ve acil durum uygulamalarý ve afet sonrasýnda ise iyileþtirme çalýþmalarýnda CBS entegrasyonu ile çalýþmalarda çeþitli kolaylýklar saðlanmaktadýr. Çalýþmada son yýllarda Türkiye’de ele alýnmaya baþlanan çoklu afet tehlike ve zarar görebilirlik deðerlendirmesi için CBS’nin sahip olduðu potansiyeli, teknikleri ve araçlarý deðerlendirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Coðrafi Bilgi Sistemleri (CBS), çoklu afet tehlikesi, çoklu afet zarar görebilirliði
|
