Afetler karmaşık sistemler bütünüdür. Afetlerin ortaya çıkmasında birçok faktör etkili olabilmektedir. Bazı afet türleri yalnızca tek kökenden kaynaklanırken, bazı afet tehlikeleri tesadüfi olarak bir arada bulunabilmekte veya birbirlerini tetikleyerek gelişebilmektedir. Çok kaynaktan gelip birleşen afetlere çoklu afetler, onları oluşturan tehlike türlerine ise çoklu afet tehlikeleri adı verilmektedir. Yalnızca tek kökenden gelen afet türlerine karşı koyabilmek oldukça zor iken çok kaynaktan gelerek birleşen afet çeşitlerinin ortaya çıkardığı zararları tazmin etmek ve onları önlemek daha da zorlaşmaktadır. Üstelik çoklu afet tehlikelerinin ortaya çıkması durumunda risk elemanlarının zarar görebilirlik düzeyleri değişmektedir. Böylece afet zarar görebilirlik değerlendirmesi zorlaşmakta, afetlerin önlenmesi için yapılan faaliyetlerde başarısızlıklar ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla afetler sonucunda yaşanan can ve mal kayıpları artabilmektedir.
Çoklu afetlerin ve ortaya çıkardığı zarar görebilirliklerin önlenebilmesi veya etkilerinin en aza indirilebilmesi için onların değerlendirme metotlarının geliştirilmesi gereklidir. Bu konuda CBS üstün analitik araçlara ve kabiliyetlere sahiptir. CBS’nin dinamik ve uyumlu yapısı sayesinde çoklu afetlerin ve zarar görebilirliklerinin değerlendirilmesinde birçok işlem kolaylıkla yapılabilmektedir. Afet öncesinde risk çalışmaları, afet sırasında hasar tespit ve acil durum uygulamaları ve afet sonrasında ise iyileştirme çalışmalarında CBS entegrasyonu ile çalışmalarda çeşitli kolaylıklar sağlanmaktadır. Çalışmada son yıllarda Türkiye’de ele alınmaya başlanan çoklu afet tehlike ve zarar görebilirlik değerlendirmesi için CBS’nin sahip olduğu potansiyeli, teknikleri ve araçları değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), çoklu afet tehlikesi, çoklu afet zarar görebilirliği
|
