Gerçekten iyi geliþtirilmiþ bir ölçek ile toplanan veriler dahi çalýþmaya katýlan katýlýmcýlarýn gerçek durumu ortaya koymamasý sonucu beklenen sonuçlardan uzaklaþabilir. Bu durumun sebepleri arasýnda motivasyon eksikliði, sorularýn yanlýþ anlaþýlmasý, deneyimsizlik, sosyal beðenilme isteði ve benzerleri yer alabilir (Ferrando, 2012; Tellegen, 1988). Sebepleri farklýlaþsa da, veri ile uyumsuz yanýt verme durumu testin psikometrik özelliklerini çoðunlukla olumsuz etkiler. Bu çalýþmada çok kategorili kýsa ölçeklerde l_zpoly kiþi uyum indeksi ile veri ile uyumsuz kiþilerin belirlenip, farklý kesme puanlarýna göre test dýþý býrakýlmasýnýn testin psikometrik özeliklerine etkisi incelenmiþtir. Farklý kesme puanlarýnýn kullanýlma sebebi kiþi uyum indekslerinin ölçek kýsaldýkça gücünün düþmesidir. Öz-bildirim olarak adlandýrýlan ve çok kategorili likert tipi ölçekler ile ölçülen testlerde, soru sayýsý biliþsel testlere göre, görece az olma eðilimdedir (Conijn, Emons ve Sijtsma, 2014). Çalýþma kapsamýnda kullanýlan çok kategorili ölçek de sekiz soruluktur. Bu ölçek PISA 2018 Türkiye öðrenci anketinden alýnmýþtýr. Araþtýrmanýn çalýþma grubunu ise ölçeði eksiksiz cevaplayan 6571 katýlýmcý oluþturmuþtur. Her katýlýmcý için kiþi uyum indeksi hesaplanmýþ ve belirlenen farklý kesme puanlarýna göre kiþiler veri dýþý býrakýlmýþtýr. Temizlenmiþ veriler hem tek hem de iki boyut altýnda analiz edilmiþ, her iki iþlem altýnda yapýlan temizlemede de testin toplam açýklanan varyansý kayda deðer derecede artmýþtýr. Ayrýca tek boyut altýnda hesaplanan test güvenirliði de temizleme iþleminden olumlu etkilenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: kiþi-uyum indeksi, çok kategorili veri, l_zpoly, kesme puanlarý, açýklanan varyans, güvenirlik
|
