Belirsizliðe tahammülsüzlük, bilinmeyene iliþkin yaþanan yoðun kaygý ile olumsuz olaylara hakkýnda gerçekleþme olasýlýðý olan durumlarý kabul edilemez olarak algýlama eðilimi olarak tanýmlanmaktadýr (Carleton vd., 2007; Dugas vd., 2001). Belirsiz durumlara tahammül edememek kiþilerde endiþe, kaçýnma ve sýkýntý gibi birçok kaygý bozukluðunun belirtileri ile karakterize olan biliþsel, davranýþsal ve duygusal tepkilere neden olabilmektedir (Ladouceur vd., 2000; Meeten vd., 2012). Çocuk ve ergenlerde belirsizliðin kabul ve tahammül edilemez olarak görülmesi eðilimlerini deðerlendirmek amacýyla geliþtirilen ölçek (Rifkin & Kendall, 2020), Belirsizliðe Tahammülsüzlük Ölçeði (IUI-A) yetiþkin formundan (Gosselin et al. 2008; Carleton et al. 2010) uyarlanmýþtýr. Ölçeðin dil yapýsý gençlerin öz bildirimini kolaylaþtýrmak adýna sadeleþtirilmiþtir. 1 (asla) ile 4 (her zaman) arasýnda puanlanmakta ve yüksek puanlar belirsizliðe tahammülsüzlük derecesinin artýþýný ifade etmektedir. Uyarlama süreci kapsamýnda dilsel geçerlik ve pilot uygulama çalýþmalarý (Cronbach’s Alpha deðeri .94) yapýldýktan sonra ölçeðin psikometrik özellikleri incelenmiþtir. Ölçeðin yapý geçerliði doðrulayýcý faktör analizi (DFA) kullanýlarak 14-18 yaþ arasý 402 lise öðrencisi ile incelenmiþtir. DFA’dan elde edilen sonuçlar ölçeðin 14 madde ve tek boyut ile oluþan formunun Türk kültüründe iyi uyum gösterdiðini ortaya koymuþtur (X2/Sd: 2.97, RMSEA: .068, RMR: .036, SRMR: .040, CFI: .98, GFI: .93). Ölçeðin güvenirliðini belirlemek için ise iç tutarlýlýk, iki yarý güvenirlik ve test tekrar test güvenirlik analizleri yapýlmýþtýr. Formun iç tutarlýlýðý .90, iki yarý güvenirliði .86 ve test tekrar test güvenirliði .85 olarak bulunmuþtur. Ýlgili sonuçlar ölçeðin Türk kültüründe güvenilir olduðunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Belirsizliðe Tahammülsüzlük, Çocuk ve Ergen, Psikometri
|
