| |
Benlik saygýsý, bireyin psikolojik geliþiminin çok önemli bir sürecidir. Benlik, kiþinin çocukluk çaðlarýndan itibaren ayrý bir birey olduðunun farkýna varmasýyla baþlar ve zamanla birey bedeniyle ilgilenmeye, kendini geliþtirmeye ve kendine saygý duymaya devam eder. Benlik saygýsý benliðin duygusal yönünü oluþturur. Yüksek benlik saygýsýnýn; baþ etme mekanizmalarýnýn geliþtirilmesi, motivasyonunun arttýrýlmasý ve pozitif duygu surumu ile iliþkili olduðu belirtilmektedir ( Öz ve ark, 2009). Benlik saygýsý, kiþilerin kendileriyle ilgili hem biliþsel hem de duygusal tüm deðerlendirmeleri içermektedir (Laery & ark 1995: 518– 530 ). Benlik saygýsý, genel benlik saygýsý ve seçilmiþ-alana özel benlik saygýsý olmak üzere üç alt boyutta ele alýnmasý gereken bir yapýdýr. Benlik saygýsý, alt boyutu bireyin yeterliliklerinin farkýnda olmasý, baþarý duygusu yasamasý ve çevresinden aldýðý geri bildirimler sonucu geliþen deðerlilik ve kabul duygularýný içermektedir. Genel benlik saygýsý, genel olarak benlik deðerinin deðerlendirilmesi, bireyin kendini kabul derecesi ya da saygýsýnýn derecesi ve devamlýlýk gösteren özellikleri ya da eðilimlerdir. Seçilmiþ-alana özel benlik saygýsý ise, bireyin benliðinde bir alana yönelik bütünlük oluþturan özellikleri ya da nitelikleri bir arada deðerlendirmesidir (Guindon, 2002: 204–213). Benlik saygýsý, kiþinin kendisini olduðundan aþaðý ya da üstün görmeden kendinden memnun olmasý ve kendini deðerli, olumlu, beðenilmeye ve sevilmeye deðer görmesidir. Benlik saygýsýnýn duygusal, zihinsel, toplumsal ve dolaylý olarak da bedensel öðeleri vardýr. Kendini deðerli hissetme, yeteneklerini, bilgi ve becerilerini ortaya koyabilme, baþarýlý olma, toplum içinde beðenilir olma, kabul görme, sevilme, kendi bedensel özelliklerini kabul ve benimseme, benlik saygýsýnýn oluþmasý ve geliþmesinde önde gelen etkenlerdir (Ýzgiç, 2001: 592-598). Ýlgili alanda literatür incelemesi yapýldýðýnda benlik saygýsý kavramýnýn ne denli önemli olduðu aþikardýr. Mevcut literatür genel itibariyle düþük benlik saygýsýna sahip bireylerin diðer yaþam alanlarýnda da sorunlar yaþadýðýna, yüksek benlik saygýsýna sahip olan bireylerin ise diðer yaþam alanlarýnda da pozitif geliþimler saðladýklarýna iþaret etmektedir. Coleman & Hendry, (1990) yapmýþ olduklarý araþtýrmada, yüksek benlik saygýsýna sahip bireylerin mutlu, saðlýklý, üretken ve baþarýlý olmak için çaba gösterdiklerini, güçlükleri yenmek için daha azimli olduklarýný, diðerlerini kabul ettiklerini ve yaþýtlarýnýn baskýlarýna daha az boyun eðdiklerini bildirirken; düþük benlik saygýsýna sahip olanlarýn ise endiþeli, karamsar, gelecek hakkýnda olumsuz düþünceleri olan ve baþarýsýzlýk eðilimleri olan bireyler olduklarýný ifade ederler.Amaç: Bu araþtýrmanýn amacý beden eðitimi ve spor bölümlerinde öðrenim gören öðrencilerin benlik saygýsý düzeylerinin çeþitli deðiþkenler açýsýndan incelenmesidir. Kapsam: Yapýlan bu araþtýrmanýn evrenini Ahi Evran Üniversitesi Beden Eðitimi ve Spor Yüksekokulunda öðrenim gören yaklaþýk 700 öðrenci oluþturmaktadýr. Örneklemini ise bu öðrenciler arasýndan rasgele yöntemle seçilmiþ 226 katýlýmcý oluþturmaktadýr. Sýnýrlýklar: Araþtýrma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiðinden, ahi evran üniversitesi beden eðitimi ve spor yüksekokulunda öðrenim gören öðrencilerle sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Araþtýrmada Tafarodi ve Swan (2001) tarafýndan geliþtirilen ve Doðan’ýn (2011) Türkçe adaptasyonunu gerçekleþtirdiði, 16 madde ve iki boyuttan oluþan 5’li likert tipi iki boyutlu benlik saygýsý ölçeði ve katýlýmcýlarýn demografik özelliklerinin ve tercih nedenlerini etkileyebilecek farklý deðiþkenlerin belirlenmesine yönelik bir anket kullanýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn tamamý rastgele yöntemle seçilmiþtir. Araþtýrmada Basit Rassal Yöntem uygulanmýþtýr. Araþtýrmaya toplam (N=226) birey katýlým gerçekleþtirmiþtir. Araþtýrmadan elde edilen veriler SPSS 20 istatistik programý ile analiz edilmiþ, güvenirlilik geçerlilik saðlanmýþtýr. Cronbach’s Alpha kat sayýsýnda ölçeðin toplamý için 0,767 deðeri elde edilmiþtir. Öz-yeterlik boyutu için 0,797 kendini sevme boyutu için ise 0,826 bulunmuþtur. Araþtýrmadan elde edilen verilerin analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizi, t-testi analizi, Varyans analizi (ANOVA) test teknikleri uygulanarak araþtýrma geniþletilmiþtir. Bulgular: Ýstatistiksel analizler sonucuna katýlýmcýlarýn benlik saygýsý düzeyleri, cinsiyet ve bölüm deðiþkenleri açýsýndan farklýlýk göstermezken, sigara kullanýmý ve düzenli egzersiz deðiþkenleri açýsýndan anlamlý farklýlýk göstermiþtir. Sonuç: Çalýþma sonunda, katýlýmcýlara ait bazý deðiþkenlerin (sigara kullanýmý, ve düzenli egzersiz) katýlýmcýlarýn benlik saygýsý üzerinde etkili olduðu tespit edilmiþtir. Sigara kullanan katýlýmcýlarýn, kullanmayan katýlýmcýlara göre benlik saygýsý düzeyleri düþük ve anlamlý bulunmuþtur. Yine katýlýmcýlar arasýnda düzenli egzersiz yapmayan katýlýmcýlarýn ortalama benlik saygýsý puanlarý, düzenli egzersiz yapan katýlýmcýlardan düþük bulunmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Benlik Saygýsý, Beden Eðitimi Ve Spor Yüksekokulu Öðrencileri, Üniversite Öðrencileri
|
