BİLDİRİLER

BİLDİRİ DETAY

ZÜLFİ DELAL KARADEMİR
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN BENLİK SAYGISI DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
 
Benlik saygısı, bireyin psikolojik gelişiminin çok önemli bir sürecidir. Benlik, kişinin çocukluk çağlarından itibaren ayrı bir birey olduğunun farkına varmasıyla başlar ve zamanla birey bedeniyle ilgilenmeye, kendini geliştirmeye ve kendine saygı duymaya devam eder. Benlik saygısı benliğin duygusal yönünü oluşturur. Yüksek benlik saygısının; baş etme mekanizmalarının geliştirilmesi, motivasyonunun arttırılması ve pozitif duygu surumu ile ilişkili olduğu belirtilmektedir ( Öz ve ark, 2009). Benlik saygısı, kişilerin kendileriyle ilgili hem bilişsel hem de duygusal tüm değerlendirmeleri içermektedir (Laery & ark 1995: 518– 530 ). Benlik saygısı, genel benlik saygısı ve seçilmiş-alana özel benlik saygısı olmak üzere üç alt boyutta ele alınması gereken bir yapıdır. Benlik saygısı, alt boyutu bireyin yeterliliklerinin farkında olması, başarı duygusu yasaması ve çevresinden aldığı geri bildirimler sonucu gelişen değerlilik ve kabul duygularını içermektedir. Genel benlik saygısı, genel olarak benlik değerinin değerlendirilmesi, bireyin kendini kabul derecesi ya da saygısının derecesi ve devamlılık gösteren özellikleri ya da eğilimlerdir. Seçilmiş-alana özel benlik saygısı ise, bireyin benliğinde bir alana yönelik bütünlük oluşturan özellikleri ya da nitelikleri bir arada değerlendirmesidir (Guindon, 2002: 204–213). Benlik saygısı, kişinin kendisini olduğundan aşağı ya da üstün görmeden kendinden memnun olması ve kendini değerli, olumlu, beğenilmeye ve sevilmeye değer görmesidir. Benlik saygısının duygusal, zihinsel, toplumsal ve dolaylı olarak da bedensel öğeleri vardır. Kendini değerli hissetme, yeteneklerini, bilgi ve becerilerini ortaya koyabilme, başarılı olma, toplum içinde beğenilir olma, kabul görme, sevilme, kendi bedensel özelliklerini kabul ve benimseme, benlik saygısının oluşması ve gelişmesinde önde gelen etkenlerdir (İzgiç, 2001: 592-598). İlgili alanda literatür incelemesi yapıldığında benlik saygısı kavramının ne denli önemli olduğu aşikardır. Mevcut literatür genel itibariyle düşük benlik saygısına sahip bireylerin diğer yaşam alanlarında da sorunlar yaşadığına, yüksek benlik saygısına sahip olan bireylerin ise diğer yaşam alanlarında da pozitif gelişimler sağladıklarına işaret etmektedir. Coleman & Hendry, (1990) yapmış oldukları araştırmada, yüksek benlik saygısına sahip bireylerin mutlu, sağlıklı, üretken ve başarılı olmak için çaba gösterdiklerini, güçlükleri yenmek için daha azimli olduklarını, diğerlerini kabul ettiklerini ve yaşıtlarının baskılarına daha az boyun eğdiklerini bildirirken; düşük benlik saygısına sahip olanların ise endişeli, karamsar, gelecek hakkında olumsuz düşünceleri olan ve başarısızlık eğilimleri olan bireyler olduklarını ifade ederler.Amaç: Bu araştırmanın amacı beden eğitimi ve spor bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerin benlik saygısı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Kapsam: Yapılan bu araştırmanın evrenini Ahi Evran Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulunda öğrenim gören yaklaşık 700 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemini ise bu öğrenciler arasından rasgele yöntemle seçilmiş 226 katılımcı oluşturmaktadır. Sınırlıklar: Araştırma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiğinden, ahi evran üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerle sınırlandırılmıştır. Yöntem: Araştırmada Tafarodi ve Swan (2001) tarafından geliştirilen ve Doğan’ın (2011) Türkçe adaptasyonunu gerçekleştirdiği, 16 madde ve iki boyuttan oluşan 5’li likert tipi iki boyutlu benlik saygısı ölçeği ve katılımcıların demografik özelliklerinin ve tercih nedenlerini etkileyebilecek farklı değişkenlerin belirlenmesine yönelik bir anket kullanılmıştır. Katılımcıların tamamı rastgele yöntemle seçilmiştir. Araştırmada Basit Rassal Yöntem uygulanmıştır. Araştırmaya toplam (N=226) birey katılım gerçekleştirmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 20 istatistik programı ile analiz edilmiş, güvenirlilik geçerlilik sağlanmıştır. Cronbach’s Alpha kat sayısında ölçeğin toplamı için 0,767 değeri elde edilmiştir. Öz-yeterlik boyutu için 0,797 kendini sevme boyutu için ise 0,826 bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizi, t-testi analizi, Varyans analizi (ANOVA) test teknikleri uygulanarak araştırma genişletilmiştir. Bulgular: İstatistiksel analizler sonucuna katılımcıların benlik saygısı düzeyleri, cinsiyet ve bölüm değişkenleri açısından farklılık göstermezken, sigara kullanımı ve düzenli egzersiz değişkenleri açısından anlamlı farklılık göstermiştir. Sonuç: Çalışma sonunda, katılımcılara ait bazı değişkenlerin (sigara kullanımı, ve düzenli egzersiz) katılımcıların benlik saygısı üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Sigara kullanan katılımcıların, kullanmayan katılımcılara göre benlik saygısı düzeyleri düşük ve anlamlı bulunmuştur. Yine katılımcılar arasında düzenli egzersiz yapmayan katılımcıların ortalama benlik saygısı puanları, düzenli egzersiz yapan katılımcılardan düşük bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Benlik Saygısı, Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu Öğrencileri, Üniversite Öğrencileri



 


Keywords: