Anne bekçiliði Allen ve Hawkins’in (1999) tanýmýyla, annenin babayý kýsýtlayan ve babanýn ev iþlerini öðrenmesini engelleyen inanç ve tutumlar olarak tanýmlanmýþtýr. Allen ve Hawkins (1999) anne bekçiliðini üç boyutta ele almaktadýr bunlar; standartlar ve sorumluluklar, annelik rolü onayý ve ayrýþtýrýlmýþ aile rolleri olarak ayrýmlaþtýrmýþlardýr.
Walker ve McGraw (2000) ise anne bekçiliðine karþý yeni bir taným getirerek, anne bekçiliðin kýsýtlayýcý olabileceði kadar kolaylaþtýrýcý bir etkisini de öne sürmüþlerdir. Bu tanýmla beraber, babanýn davranýþlarýný düzenlemek amacý ile anneler tarafýndan gösterilen eleþtirel ya da onaylayýcý davranýþlar tutumunu ele almýþlardýr.
Farklý bir taným ise, Puhlman ve Pasley (2013) tarafýndan yapýlmýþtýr. Puhlman ve Pasley (2003) anne bekçiliðini, babanýn çocuk bakýmýyla ve iliþkisiyle düzenli, tutarlý ve uygun duruma getirilmesi olarak tanýmlanmýþtýr. Puhlman ve Pasley bu bakýmdan üç temel boyut önermektedir; kontrol, teþvik ve engel. Kontrol boyutu, annelerin, aile iþlevselliði konusunda nihai karar alma gücü ile aile içinde liderlik pozisyonuna sahip olmasý boyutudur. Kontrol düzeyi yüksek olan anneler, çocuk yetiþtirme ve aile yönetimi konusunda karar verme yetkisine sahiptir. Kontrol düzeyi yetersiz olan anneler ise babalara karþý az güce sahip olup, davranýþlarý ile aileden sorumlu olmadýðýný gösterirler. Diðer bir boyut olan teþvik ise, babayý destekleyici davranýþlarda bulunarak baba katýlýmýna geniþ alan saðlar ve baba çocuk etkileþimini kolaylaþtýrýr. Engel boyutu ise, babaya sýnýrlar koyarak baba çocuk iliþkisini ketlemekte ve kýsýtlamaktadýr.
Annelerin mükemmel bir ebeveyn olmak zorunda olduklarýný hissetmeleri bazý durumlarda annelerin bir tercihi olmaktan çok kültürel faktörlerle de çok iliþkilidir. Annelik kadýn kimliðinin çok önemli bir parçasýný oluþturmakta ve bir kadýn kendini bu kimliði üzerinden tanýmlarken bu konudaki eksiklikler benliðinin zayýf görülmesiyle iliþkili görülmektedir. Durum bu olunca kadýnlar annelik görevini ne kadar mükemmel yapýp yapamadýklarýna dair kaygýlar yaþayabilmektedir. “Mükemmel” anne beklentisi ve hatta baskýsý annelik rolünün abartýlmasýný ve dolayýsýyla annelik kalesinde bekçiliðin yoðunluðunu artýrmaktadýr. Bu mesajlar her yerde, büyüklerden, sosyal medyadan, oyun parkýndan, anne gruplarýndan ve okullardan gelmektedir. Bir kadýnýn benlik deðeri iyi bir anne olmakla ilgili toplumsal standartlarý ne kadar içselleþtirdiðine baðlý olmaya baþlýyor ve iyi bir anne olarak görüldükçe, o alan üzerindeki kontrolü bir baþkasýna (babaya) býrakma olasýlýðý da azalýyor. Kadýnlar açýsýndan bu davranýþýn farkýna varmak, babalarýn ebeveynliðine daha az müdahale etmeyi getirebilir ve bu da birlikte ebeveynliðin geliþimini saðlar.
Anahtar Kelimeler: Anne Bekçiliði, Anne, Baba, Ebeveyn
|
