Anne bekçiliği Allen ve Hawkins’in (1999) tanımıyla, annenin babayı kısıtlayan ve babanın ev işlerini öğrenmesini engelleyen inanç ve tutumlar olarak tanımlanmıştır. Allen ve Hawkins (1999) anne bekçiliğini üç boyutta ele almaktadır bunlar; standartlar ve sorumluluklar, annelik rolü onayı ve ayrıştırılmış aile rolleri olarak ayrımlaştırmışlardır.
Walker ve McGraw (2000) ise anne bekçiliğine karşı yeni bir tanım getirerek, anne bekçiliğin kısıtlayıcı olabileceği kadar kolaylaştırıcı bir etkisini de öne sürmüşlerdir. Bu tanımla beraber, babanın davranışlarını düzenlemek amacı ile anneler tarafından gösterilen eleştirel ya da onaylayıcı davranışlar tutumunu ele almışlardır.
Farklı bir tanım ise, Puhlman ve Pasley (2013) tarafından yapılmıştır. Puhlman ve Pasley (2003) anne bekçiliğini, babanın çocuk bakımıyla ve ilişkisiyle düzenli, tutarlı ve uygun duruma getirilmesi olarak tanımlanmıştır. Puhlman ve Pasley bu bakımdan üç temel boyut önermektedir; kontrol, teşvik ve engel. Kontrol boyutu, annelerin, aile işlevselliği konusunda nihai karar alma gücü ile aile içinde liderlik pozisyonuna sahip olması boyutudur. Kontrol düzeyi yüksek olan anneler, çocuk yetiştirme ve aile yönetimi konusunda karar verme yetkisine sahiptir. Kontrol düzeyi yetersiz olan anneler ise babalara karşı az güce sahip olup, davranışları ile aileden sorumlu olmadığını gösterirler. Diğer bir boyut olan teşvik ise, babayı destekleyici davranışlarda bulunarak baba katılımına geniş alan sağlar ve baba çocuk etkileşimini kolaylaştırır. Engel boyutu ise, babaya sınırlar koyarak baba çocuk ilişkisini ketlemekte ve kısıtlamaktadır.
Annelerin mükemmel bir ebeveyn olmak zorunda olduklarını hissetmeleri bazı durumlarda annelerin bir tercihi olmaktan çok kültürel faktörlerle de çok ilişkilidir. Annelik kadın kimliğinin çok önemli bir parçasını oluşturmakta ve bir kadın kendini bu kimliği üzerinden tanımlarken bu konudaki eksiklikler benliğinin zayıf görülmesiyle ilişkili görülmektedir. Durum bu olunca kadınlar annelik görevini ne kadar mükemmel yapıp yapamadıklarına dair kaygılar yaşayabilmektedir. “Mükemmel” anne beklentisi ve hatta baskısı annelik rolünün abartılmasını ve dolayısıyla annelik kalesinde bekçiliğin yoğunluğunu artırmaktadır. Bu mesajlar her yerde, büyüklerden, sosyal medyadan, oyun parkından, anne gruplarından ve okullardan gelmektedir. Bir kadının benlik değeri iyi bir anne olmakla ilgili toplumsal standartları ne kadar içselleştirdiğine bağlı olmaya başlıyor ve iyi bir anne olarak görüldükçe, o alan üzerindeki kontrolü bir başkasına (babaya) bırakma olasılığı da azalıyor. Kadınlar açısından bu davranışın farkına varmak, babaların ebeveynliğine daha az müdahale etmeyi getirebilir ve bu da birlikte ebeveynliğin gelişimini sağlar.
Anahtar Kelimeler: Anne Bekçiliği, Anne, Baba, Ebeveyn
|
