Keywords:

Okul çağı çocukları arasında çok eski ve bilinen bir olgu olan zorbalık; tahrik edilmeden bir veya daha fazla öğrencinin düzenli ve kasıtlı olarak başka bir öğrenciye yapmış oldukları olumsuz davranışlar bütünü olarak tanımlanmaktadır. Şiddetin bir türü olan akran zorbalığının nedenleri, sonuçları, ilişkili olduğu sistemler yıllardır araştırıla gelmiştir. Buna göre aile işlevselliğinin alt boyutları olan, aile içindeki iletişim, roller, dinamikler, sorun çözme becerilerinin düşük düzeyde olması zorbalığın ortaya çıkma nedenlerinden kabul edilmiştir .(Bauer ve ark 2006; Baldry, 2003). Okulda başkalarına karşı zorbalık yapan çocukların genellikle, saldırıya uğradıkları zaman nasıl karşılık verecekleri aileleri tarafından öğretilen çocuklar olduğu (Demaray ve Malecki 2003) ve çocukken zorbalık davranışı gösteren ya da saldırgan olan babaların çocuklarının da okulda zorba olmaya eğilimli çocuklar olduğu (Farrington, 1993) belirtilmiştir. Cinsiyetin farklı olmasının akran zorbalığı davranışına etkisine bakacak olursak; Olweus (1995), Lowenstein (1992) , Elliot (1992), Roland(1989) gibi araştırmacıların bulgularına göre erkekler zorbaca davranışlara kızlara göre üçte iki oranında daha sıklıkla karışmaktadırlar. Zorba erkek çocuklar daha çok fiziksel şiddet veya tehdit kullanırken, kızlar dedikodu, alay etme, sosyal dışlama gibi dolaylı yolları kullanmaktadırlar. Erkekler çeşitli sınıflardan hem kız hem de erkek öğrencilere yönelik zorbaca davranış gösterdikleri halde kızlar daha çok kendi sınıflarındaki veya yaşlarındaki kızları kurban olarak seçmektedirler. Öte yanda anne babaların bildirilerine dayalı araştırmalarda kız ve erkeklerin eşit oranda zorbalığa maruz kaldıkları bulunmuştur. Bunun nedeninin kız öğrencilerin sorunlarını daha rahatlıkla anne babalarına açmaları olabileceği düşünülmektedir. Rolan’da göre kız öğrenciler bağlılık-dışarı itme- güdüsünü, erkek öğrenciler ise güç güdüsünü-fiziksel şiddet- davranışlarına yansıtmaya meyillidirler. Bu bildiride ergenlerin algıladıkları aile işlevselliği ile akran zorbalığı arasındaki ilişki ortaya konmaktadır. Akran zorbalığına yönelen ergenlerin aile işlevselliği alt boyutlarına göre zorbalık yapma davranışları değerlendirilmektedir. Yazar Hakkında: Yıldırım Beyazıt Üniversitesinde Sosyal Hizmet Yüksek lisans Öğrencisi. Nilüfer ÜNAL

Anahtar Kelimeler: Akran Zorbaligi , aile , aile islevselligi , ergen