Cinsel kimlik, bireyin kendisini kýz ya erkek hissetmesi, “Ben erkeðim ya da ben kadýným” þeklinde tanýmlamasýdýr. Cinsel kimliðin dýþa vurumu, bireyin görünümü ve sergilediði davranýþlarýdýr. Cinsel kimliðinden yakýnma durumunda kiþinin biyolojik olarak belirlenen kimliði ile sergilediði cinsel kimlik arasýnda belirgin bir farklýlýk söz konusudur. Alman seksolog Magnus Hirschfeld 1923 yýlýnda ilk kez “ruhsal transseksüel” terimini kullanmýþtýr. Tanýmladýðý bu kiþiler, bedensel olarak kendini karþý cinse uydurmaya çalýþan kiþilerdir. Cinsel kimlik terimi ilk kez Hooker ve Stoller tarafýndan 1960’lý yýllarda kullanýlmýþtýr. Transseksüalizm sözcüðünü günümüzdeki anlamýyla ilk kullanan kiþi ise endokrinolog Harry Benjamin’dir. Biyolojik cinsiyeti kadýn olmasýna raðmen kendini erkek olarak belirten kiþiler trans erkek; biyolojik cinsiyeti erkek olmasýna raðmen kendini kadýn olarak hisseden bireyler ise trans kadýn olarak tanýmlanmaktadýr. Hastalýklarýn Uluslararasý Sýnýflamasý-10’nda “Bireyin anatomik cinsiyeti ile arzu ettiði cinsiyeti arasýndaki uyumsuzluðu ve karþý cinsin bir üyesi olarak yaþama ve kabul edilme arzusu” olarak tanýmlanmýþtýr. DSM-V’e göre kiþinin biyolojik cinsiyeti ile hissettiði cinsiyeti dýþa vurmasý ile ilgili öznel deneyimler arasýndaki uyumsuzluktur. Cinsel kimliðinden yakýnmanýn yaygýnlýðýyla ilgili veriler oldukça kýsýtlý olmasýna raðmen hastaneye tedavi için baþvuran bireyler üzerinden yapýlan çalýþmalar, prevelansýnýn % 2.3 olduðunu bildirmiþtir. Etiyolojik deðerlendirmesine iliþkin yapýlan çalýþmalar hem biyolojik hem de psikososyal etmenlerin birlikte rol oynadýðýný göstermektedir. Tedavilerdeki temel yaklaþým kiþinin hissettiði cinsel kimlik ile yaþantýsý arasýndaki uyumu artýrmaktýr. Birey, arzu ettiði rolde gerçek yaþam deneyimlerini ortaya koyabilir, hormon tedavileri alabilir ve/veya gerekli þartlar saðlandýðý ve izinler alýndýðý takdirde cerrahi operasyonlar geçirebilir.
Anahtar Kelimeler: Cinsel kimlik, cinsiyet rol davranýþlarý, etiyoloji, prevalans.
|
