Performans esaslý ve duyarlý bir devlet yönetimi anlayýþý kapsamýnda kamu mali yönetiminde yurttaþlarla kamu yönetimleri arasýndaki iliþkilerde yeni düzenlemelerin yapýlmasý, biliþim teknolojisinin kamu yönetiminde derinlik, yaygýnlýk ve geniþlik kazanmasý, yönetsel alanlarýn iyileþtirilmesi, denetimin danýþmanlýk fonksiyonunun ön plana çýkarýlmasý gibi daha etkin yönetim þekli amaçlanmýþtýr.
Söz konusu ihtiyaç ve deðiþimin arka planýnda; piyasa merkezli ve müþteri tercihli kamu hizmetlerinin, verimlilik kriterine sahip etkin yönetsel yapýlar aracýlýðý ile sunulmasýný saðlayan, özel sektörün kabul ettiði standartlarýn kamu kesiminde de ulaþýlabilmesine imkan veren bir anlayýþ çerçevesinde, sonuç - çýktý odaklý yönetim olarak da tanýmlanmasý mümkün olan yeni kamu iþletmeciliði (YKÝ) anlayýþýnýn yattýðýný söylemek mümkündür.
Bu yeni yaklaþým, yönetim kademesine, özellikle hacimsel olarak büyük ve karmaþýk yapýdaki örgütlerin nasýl yönetileceði konusunda önemli fikirler sunmak suretiyle özel kesim iþletme kavramlarýnýn ve tekniklerinin kamu kesiminde uygulanmasýný önererek, Weberyan bürokrasi anlayýþý yerine, piyasa ilkelerine ve bireylerin memnuniyetine dayanan, esnek, karar verme süreçlerinin organizasyon içerisinde yukarýdan aþaðý deðil yatay bir þekilde tanýmlandýðý, sonuca yönelik ve giriþimciliðe önem veren bir yönetim anlayýþý benimsemektedir.
Rekabete ve kullanýcý tercihlerine, açýklýða, þeffaflýða ve motivasyona vurgu yapan özel sektör modelli ekonomik yönetim modelinin kamu sektöründe uygulanmasý esasýna dayanan bu yeni anlayýþýnýn ön plana çýkmasý sonucunda, son yýllarda liberasyon ve piyasa tabanlý yönetim düþüncesi, kamu (mali) yönetimi alanýnda da hakim olmaya baþlamýþtýr.
Türkiye’de de özellikle 1980’li yýllardan itibaren, mevcut mali yönetim sisteminde çok yýllý bütçelemenin yapýlamamasý, yatýrým-cari harcama iliþkisinin yeterince kurulamamasý, kamu bütçesinin gerek bürokratik gerek siyasi karar alma süreçlerinin ihtiyaç duyduðu stratejik karar almayý saðlayacak bilgileri üretememesi, planlar ile bütçeler arasýndaki iliþkinin kopmasý ve program bütçe sisteminin uygulanamamasý, mali kontrol ve denetim sisteminin etkin bir þekilde iþlememesi gibi nedenler, kamu mali yönetimi anlayýþýnda deðiþimi kaçýnýlmaz kýlmýþtýr.
Türk kamu mali yönetiminin iþleyiþini düzenleyen ve 1927 yýlýndan 2003 yýlý sonunda kadar yaklaþýk 86 yýl boyunca uygulanan ancak, bugünün dünyasýnda ortaya çýkan yeniliklerin gereklerini karþýlayamaz hale gelen 1050 sayýlý Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldýrýlarak, kamu mali yönetimi reformunun temel çerçevesini oluþturan ve 24/12/2003 tarih ve 25326 sayýlý Resmi Gazete ’de yayýmlanarak bütün hükümleri ile 01/01/2006 tarihinde uygulanmaya baþlayan 5018 sayýlý Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (KMYKK) ile yeni kamu mali yönetim anlayýþýnýn arka planýnda yer alan YKÝ yaklaþýmý da Türk kamu mali yönetim sisteminde yerini bulmaya çalýþmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Yeni Kamu Ýþletmeciliði, Kamu Maliyesi, Kamu Mali Yönetimi
|
