Keywords:

Üstün yetenekli çocuklar, ülkelerinin ulusal bir sermayesi olarak görülmektedir. Bu çocukların eğitimi, ülkenin geleceği açısından önemli bir yer edinmektedir. Dünya geneline bakıldığında, gelişmiş ülkelerin üstün yetenekli çocukların eğitimine büyük bir önem verdiği görülmektedir. ABD, Rusya, İngiltere, Almanya gibi gelişmiş ülkelerin uzun yıllardır üstün yetenekli çocukları bir beşeri kaynak olarak gördükleri ve bu kaynağı en iyi şekilde ülkeye nasıl kazandıracaklarına yönelik de politikalar geliştirdikleri görülmektedir. Türkiye’de de üstün yetenekli çocukların eğitimine önem verilmekte, cumhuriyet dönemi öncesinde Enderun’lar ile bu çocuklar özel yetiştirilirken cumhuriyet dönemi sonrasında da üstün yetenekli çocukların eğitimine yönelik çeşitli alternatifler denendiği görülmektedir. Bu alternatiflerden biri olan ve ülke geneline yaygınlaştırılan BİLSEM’ler, üstün yetenekli çocukların eğitiminde oldukça başarılı bir projedir. Buna karşın hala BİLSEM’lerin eğitim politikalarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesine ihtiyaç olduğuna dair görüşler mevcuttur (Ayaydın ve Ün, 2018; Bakioğlu ve Levent, 2013; Birgili ve Çalık, 2013; Çitil, 2018; Kurnaz ve Ekici, 2020; Sarı ve Öğülmüş, 2014; Şahin, 2020; Özer, 2021). Bu araştırmada da üstün yetenekli çocukların eğitim modeli, öğrenci tanılama sistemi, öğretmen ve yönetici atama sistemi, eğitim verilen fiziki ortama yönelik eğitim politikalarının yönelik iyileştirmesi ve geliştirilmesi için BİLSEM yöneticilerinin görüşleri alınarak, önerileri analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle eğitim politikası belirleyicilerinin BİLSEM’ler ile ilgili politika belirlerken, sahada aktif bir şekilde BİLSEM’lerde görev yapan kurum yöneticilerinin deneyimleri ve önerileri doğrultusunda karar vermeleri daha nitelikli politikaların üretilmesine olanak sağlayacaktır. Yöntem Araştırmanın Tasarlanması Bu araştırma, nitel bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yöntem ölçüt alınarak araştırma yürütülmüştür. Fenomenolojik yöntem, bireylerin deneyimlerini ve bu deneyimlerin anlamını anlamaya odaklanan bir nitel araştırma yaklaşımıdır (Moustakas, 1994). Ayrıca bu yöntem, fenomenlerin katılımcıların perspektifinden anlaşılmasını ve açıklanmasını amaçlar, bu nedenle katılımcıların doğrudan ifadelerine ve deneyimlerine odaklanır (Giorgi, 2009). Araştırma Gurubu Araştırma gurubu, amaçlı örneklem ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Amaçlı örneklem yöntemi, araştırmacının belirli bir amaç veya hedefe yönelik olarak bilinçli bir şekilde seçtiği katılımcıların kullanıldığı bir örnekleme yaklaşımı iken maksimum çeşitlilik örnekleme, araştırmacının araştırma sorusuna en fazla çeşitlilik sağlayacak şekilde farklı gruplardan katılımcıları seçtiği bir örnekleme stratejisidir (Patton, 2002). Bu kapsamda araştırma gurubu yaklaşık 10 kurum yönetici ile görüşüldüğünde veri doygunluğuna ulaşılacağı öngörülmektedir. Veri çeşitliliği devam ettikçe görüşmeler artarak devam edecektir. Veri Toplama Aracının Geliştirilmesi ve Pilot Uygulama Süreci Veri toplama süreci yüzyüze/online görüşmeler ile sağlanacak, veri toplama aracı ise yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Bu görüşme formu ilgili literatür taramaları ile şekillendirilmiş, iki kurum yöneticisi ile yapılan görüşme sonrasında literatür ile saha örtüşüklüğü sağlanarak form revize edilmiştir. Sonrasında görüşme formu üç alan uzmanına gönderilerek görüşleri alınmış ve forma son hali verilmiştir. Görüşme formunun anlaşılırlığı ve alınan cevapların araştırmanın amacını tam karşılayıp karşılamadığına yönelik de bilgi edinmek amacıyla pilot uygulama yapılmış, bu pilot uygulama kapsamında tekrar bir kurum yöneticisi ile görüşülmüş ve görüşme formuna son hali verilmiştir. Verilerin Analizi Araştırmadan elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. İçerik analizi, katılımcıların görüşlerini dikkatlice okuma, metinlerdeki ifadeleri segmentlere ayırma, kategorilere atama ve anlamlı bir yapı oluşturma sürecini içerir. Araştırmacı, verilerdeki tekrarlanan kavramları, fikirleri veya temaları belirleyerek, bu temaları analiz etmek ve yorumlamak için analitik bir yaklaşım benimser (Hsieh ve Shannon, 2005). Araştırmada da elde edilen veriler, içerik analizi benimsenerek gerçekleştirilmiştir. Beklenen Olası Sonuçlar Bu araştırmanın beklenen olası sonuçlarının öncelikle üstün yetenekli çocukların eğitimi ile ilgili eğitim politikalarının iyileştirilmesine, geliştirilmesine ve güçlendirilmesine hizmet edeceği beklenmektedir. Detaylı bir şekilde eğitim politikalarına yönelik ise şu katkıları sunabilir: Eğitim modeli: Araştırmanın sonuçları, üstün yetenekli çocukların eğitim modelinin gözden geçirilmesi ve güncellenmesi için öneriler sunabilir. Bu öneriler, daha bireyselleştirilmiş öğrenme yaklaşımları, zenginleştirilmiş müfredat ve öğrenci merkezli öğretim stratejileri gibi unsurları içerebilir. Öğrenci Tanılama Sistemi: Araştırmanın sonuçları, BİLSEM'lerdeki öğrenci tanılama sürecinin iyileştirilmesi için önerilerde bulunabilir. Bu öneriler, daha kapsamlı ve güvenilir bir tanılama süreci, farklı değerlendirme araçları ve çoklu kriterlere dayalı bir değerlendirme yöntemi gibi unsurları içerebilir. Öğretmen ve Yönetici Atama Sistemi: Araştırma, BİLSEM'lerdeki öğretmen ve yönetici atama sisteminin güçlendirilmesi için öneriler sunabilir. Bu öneriler, nitelikli öğretmen ve yöneticilerin seçiminde daha objektif kriterlerin kullanılması, pedagojik liderlik becerilerine vurgu yapılması ve sürekli profesyonel gelişim fırsatlarının sağlanması gibi unsurları içerebilir. Fiziki Ortam: Araştırmanın sonuçları, BİLSEM'lerin fiziki ortamlarının iyileştirilmesi için öneriler sunabilir. Bu öneriler, öğrenme ortamının daha uyarıcı hale getirilmesi, teknolojik altyapının güçlendirilmesi ve kaynakların daha etkin kullanılması gibi unsurları içerebilir. Bu araştırma, en genel haliyle, BİLSEM'lerin eğitim politikalarının güçlendirilmesine yönelik somut adımların atılmasına katkı sağlayabilir. Önerilerin değerlendirilmesi ve uygulanmasıyla birlikte, üstün yetenekli çocukların eğitimi için daha etkili bir yapı oluşturulması hedeflenir.

Anahtar Kelimeler: Üstün yetenekli çocuklar, BİLSEM, eğitim politikaları, eğitim modeli, öğrenci tanılama sistemi, öğretmen atama sistemi, yönetici atama sistemi.