Çalýþmanýn temel amacý üst-biliþ ile problem çözme becerisi arasýndaki iliþki örüntüsünün belirlenmesidir. Araþtýrmanýn bir diðer amacý ise üst-biliþ süreçlerine iliþkin öznel deðerlendirmeler ile nesnel test performanslarý arasýndaki iliþkinin ortaya konmasýdýr. Çalýþmanýn örneklemini 18-27 yaþ aralýðýnda 48 (27 kadýn, 21 erkek) üniversite öðrencisi oluþturmuþtur. Katýlýmcýlarýn üst-biliþ süreçlerini nesnel test performanslarýyla deðerlendirmek için Üst-Biliþ Testi (ÜBT), öznel bildirimlere dayalý olarak deðerlendirmek için Biliþötesi Farkýndalýk Envanteri (BFE) kullanýlmýþtýr. Problem çözme becerileri ise Raven Standart Progresif Matrisler Testi (RSPM) aracýlýðýyla deðerlendirilmiþtir. Veriler, tek gruplu son ölçümlü deneysel desen uyarýnca toplanmýþtýr. Analizler, Pearson Momentler Çarpýmý Korelasyon Katsayýsý ile yapýlmýþtýr. Bulgular, ÜBT ile deðerlendirilen üst-biliþin geriye dönük izleme boyutunun bildiðini bilme alt puanýnýn problem çözme becerisiyle pozitif yönlü orta düzeyde (.30) iliþkili olduðunu; ileriye dönük izleme boyutunun bilemeyeceðini bilmeme alt puanýnýn ise problem çözme becerisiyle negatif yönlü orta düzeyde (-.39) iliþkili olduðunu göstermiþtir. Bunun yaný sýra üst-biliþ, öznel bildirimler aracýlýyla deðerlendirildiðinde yalnýzca problem çözme süresi ile negatif yönlü orta düzeyde iliþkili (.-35) bulunmuþtur. Üst-biliþe iliþkin öznel deðerlendirmeler ile nesnel test performanslarý arasýnda anlamlý düzeyle iliþki bulunmamýþtýr. Sonuçlar üst-biliþin farklý boyutlarýnýn, problem çözme becerisi ile seçici iliþkilere sahip olduðunu göstermiþtir. Ancak bu iliþki örüntüsü, üst-biliþ öznel bildirimler aracýlýðýyla deðerlendirildiðinde ortaya çýkmamýþtýr. Ayrýca bireylerin üst-biliþ süreçlerine dair sözel olarak ifade ettikleri bilgilerin test performanslarýný yansýtmadýðý gösterilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Üst-biliþ, Üst-bellek, Problem Çözme
|
