1980’li yýllarda küreselleþme ve global entegrasyon sürecinin hýzlanmasý ile birlikte, teorik ve ampirik literatürde, ihracat performansýnýn ekonomik büyüme üzerindeki etkisi kapsamlý þekilde ele alýnmýþ, Türkiye de dahil olmak üzere özellikle geliþmekte olan ülkelerin dýþ ticaret politikalarýnda önemli deðiþimler gözlemlenmiþtir. Ýthal ikameci politikalarýn yerini ihracata dayalý büyüme stratejilerinin almasý, iktisat yazýnýnda da ihracat performansýný etkileyen temel faktörlerin ne olduðu konusunu sýkça tartýþýlan konulardan birisi haline getirmiþtir. Bu baðlamda, geleneksel dýþ ticaret teorilerinin ortaya çýkýþýyla birlikte, dýþ ticarette uzmanlaþma ve ihracatta ürün yoðunluðunun ihracat performansýný ve ekonomik büyümeyi uyaracaðý yönünde literatürde genel bir kanaat oluþmasýna raðmen, son dönem dýþ ticaret teorileri ise ihracat çeþitliliðinin, sektörel dýþ þoklarýn etkilerini ve dolayýsýyla makroekonomik dalgalanmalarý azaltarak ihracat performansýný ve uzun dönemli ekonomik büyümeyi desteklediðini ortaya koymaktadýr. Bu tartýþmalar ýþýðýnda, bu çalýþmada, Türkiye’de 1995 – 2018 dönemi için ihracatta ürün çeþitliliðinin ihracat performansý üzerindeki etkisi ampirik olarak araþtýrýlmýþ; ihracat çeþitliliði, enflasyon, ticari dýþa açýklýk ve ihracat arasýndaki dinamik iliþkiler tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Bu amaçla, eþbütünleþme analizi ve Granger nedensellik testlerine baþvurulmuþtur. Elde edilen ampirik bulgular, incelenen dönem itibarýyla, bahsi gecen deðiþkenler arasýnda uzun dönemli bir iliþkinin varlýðýna iþaret etmekte ve ihracat çeþitliliðindeki artýþlarýn, ihracat hacminin artmasýna katký saðladýðýný göstermektedir. Granger nedensellik testi sonuçlarý ise, enflasyondan ihracat performansýna doðru tek yönlü bir nedenselliði ve ihracat performansý ve ticari dýþa açýklýk arasýnda ise iki yönlü bir nedenselliði iþaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ýhracat Çeþitliliði, Ýhracat, Eþbütünleþme, Nedensellik
|