Finansal sistemin doðuþu ve finansal araçlarýn geçmiþten günümüze hýzlý bir þekilde çeþitlenerek çoðalmasý, spekülasyon güdüsü ile kazanç saðlamaya çalýþan iþlem sayýsýnýn da artmasýna neden olmuþtur. Spekülatif güdü ile gerçekleþtirilen iþlemlerin izine, M.Ö. 2. yüzyýlda, Roma Ýmparatorluðu döneminde bile rastlamak mümkündür. Ancak gerçekleþtirilen iþlemin “spekülasyon” adýyla anýlmaya baþlamasý, 1774 yýlýnda Horace Wolpole tarafýndan yazýlan bir mektup ve 1776 yýlýnda Adam Smith tarafýndan yazýlan “The Wealth of Nations” (Uluslarýn Zenginliði) adlý kitaba dayanmaktadýr. Ýlgili dönemde finansal iþlemler üzerinden yapýlan bir spekülasyondan bahsedilmese de mal alým ve satýmlarý üzerine gerçekleþtirilen spekülatif hareketlerden açýkça söz edilmektedir.
1970’li yýllarda baþ gösteren ekonomik þoklarýn ardýndan yaþanan durgunluðun ve iþsizliðin aþýlabilmesi için, o günün ekonomisine yön verenler tarafýndan, serbestleþme hareketleri teþvik edilmiþtir. Baþta Uluslararasý Para Fonu (IMF) olmak üzere Dünya Bankasý da kendisine baþvuran geliþmekte olan ülkelere finansal serbestleþme reçeteleri önermiþtir. Ancak bu serbestleþme çabalarý, zaten güçlü ve sistematik bir yapýsý bulunmayan ülke finansal yapýlarýný daha da zor duruma sokmuþtur Yabancý sermaye çekebilmek adýna yüksek tutulan faiz hadleri, istisna ve muafiyet uygulamalarý kýsa vadede yoðun bir sermaye giriþini saðlamýþ olsa da, ilgili ülkelerin ekonomilerini dýþ konjonktürün belirsizliðine ve ürkek olan sermayedarlarýn inisiyatifine mahkum etmiþtir. Zaten saðlam olmayan finansal sistemler bu vesileyle daha da kýrýlgan hale gelmiþ ve spekülatif iþlemler için eþsiz bir zemin kendiliðinden meydana gelmiþtir.
Bu çalýþmamýzda spekülasyon olgusundan bahsedecek ve finansal spekülasyon kavramýna deðinilecektir. Ülke ekonomileri açýsýndan tamiri güç hasarlar oluþturabilen finansal spekülasyonlardan korunmanýn mümkün olup olmadýðý da çalýþmamýzda incelenmeye çalýþýlacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Spekülasyon, Sermaye, Spekülatif Sermaye, Sermaye Hareketleri
|
