Selim Ýleri’nin Ýstanbul’u edebiyattan baðýmsýz düþünülemez. Hatta þehir ve mekânlar en özel ve derin anlamýný edebiyat dolayýsýyla kazanýr. Mekânlar kimi zaman bir edebiyat eseri, þair ve yazarla özdeþleþtirilirken kimi zaman da edebiyat sohbetlerine sahne olurlar. Dolayýsýyla Selim Ýleri’de edebiyat ile eþleþen mekânlarý iki bölümde ele almak mümkündür. Bunlardan ilki, kimisi sonradan müzeye dönüþtürülen yazar ve þairlerin evleri, diðeri ise yazarýn kendi edebiyat çevresiyle bir araya geldiði evlerdir. Bu ikinci sýradaki evlerin “edebî mahfil” olarak adlandýrýlmasýnýn baþlýca sebebi ise edebiyat sohbetlerine mekân oluþturmalarýdýr. Buralarda gerçekleþtirilen edebiyat sohbetlerinde Ýstanbul’un da geçmiþten günümüze kadar gelen durumu üzerinde deðerlendirmelerin yapýldýðý, edebiyatýn þehirden baðýmsýz tutulmadýðý görülmektedir. Selim Ýleri’de mekânlar yüzeysel anlamlarýnýn çok ötesinde bir yer edinir. Mekânlar çok boyutlu anlamlarýný bazen yazarýn kiþisel yaþantýlarýndan alabildiði gibi, çoðu zaman da edebiyat ile olan baðlantýlarýndan kazandýðý söylenebilir. Yüzyýllardýr tarih, kültür, sanat ve edebiyat ile hep iç içe olan Ýstanbul, bir yazarlar þehri olarak elbette ki, sayýsýz anlam katmanlarýna ulaþýlabilecek mekânlarý içinde barýndýrmaktadýr. Bunlardan en önemlileri de edebiyat çevrelerinin özel yaþam alanlarýna sahne olan evlerdir. Selim Ýleri’nin bu evleri mevzubahis yaptýðý anlatýmlarda kimi zaman mekânýn öne çýktýðý, kimi zaman da þahsýn ya da görüþme konusunun mekâný gölgede býraktýðý görülmektedir. Buradan hareketle, yazarýn nazarýnda edebiyat ile iliþkilendirilen mekânlarýn incelenmesi gerekli görülmüþtür. Bu amaçla, ilk olarak Selim Ýleri’de edebiyat-mekân iliþkisi ortaya çýkarýlmýþ, sonra da edebiyat ve mekân baðlantýsý üzerinden yazarýn Ýstanbul’u hakkýnda genel bir deðerlendirmeye ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Selim Ýleri, Edebiyat, Ýstanbul, Mekân
|