Çaðdaþ Türk romanýnýn önemli isimlerinden biri olan Orhan Pamuk’un bu çalýþmaya esas teþil eden romaný Kar, ilk baskýsýný 2002 yýlýnda yapar. Yazarýn ilk ve son siyasi romaným dediði eser, 2004 yýlýnda New York Times Book Review tarafýndan yýlýn en iyi on kitabýndan biri seçilir.
Çalýþmada ana hedef, romanýn mekân unsurudur. Bilindiði gibi mekân, anlatma esasýna baðlý edebî türlerin vazgeçilmez ögelerindendir. Çünkü eserlerde anlatýlan olay veya olaylar zinciri çeþitli sahnelerde cereyan eder. Fakat yazarlarýn bu unsura yüklediði görevler farklýlýk arz ettiði için, kimi anlatýlarda vak’anýn geçtiði mekân ölümsüzleþir kimi anlatýlarda mekân anlatýyý ölümsüzleþtirir.
Bu durum Kar romaný özelinde düþünüldüðünde, okuru bir çeliþki beklemektedir. Çünkü ne Kars, Orhan Pamuk’un bu romanýný ölümsüz kýlmýþ ne de roman, þehrin ülkedeki konumunu etkileyebilmiþtir. Aksine okur, yazarýn çizdiði tabloyu seyrettikçe þehirle ilgili olumsuz yargýlara kapýlmýþtýr.
Çalýþmada, Pamuk’un taþra algýsýný hangi yanlýþ kabuller üzerine kurduðu açýklanmaya çalýþýlmýþtýr. Bu amaç çalýþmanýn ilk boyutunu oluþturmaktadýr. Bu boyut bir Ýstanbul hayraný olarak bilinen Pamuk’un romanýna mekân olarak niçin bir taþra kentini seçtiðini de açýklar niteliktedir. Bu bölümde taþra kavramýnýn Pamuk’un kaleminde kazandýðý yapay ve soyut açýlýmlar da belirlenmiþtir.
Yazarýn romanýnda vak’alarý kurgularken seçtiði mekânlarý tahlil yöntemi ise çalýþmanýn ikinci bölümünde yoðunlaþýlan mevzudur. Bu mekânlar, romanýn geçtiði üç önemli þehre göre yapýlan sýralama ile ele alýnmýþtýr. Deðerlendirmeler, mekânlarýn açýk veya kapalý oluþuna göre yapýlmýþ, yazarýn bu mekânlarý tahlil ederken kullandýðý üslûptan da bahsedilmiþtir. Bu bahisler esnasýnda Orhan Pamuk’un bazý edebî ilkelerine deðinilmiþ, bu ilkelerin Kar’da uygulama alaný bulup bulmadýðý da sorgulanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Orhan Pamuk, Kar, mekân, taþra
|
