Oyun belirli zaman ve mekân sýnýrlarý içinde özgürce kabul edilen ama mutlak baðlayýcýlýðý olan kurallar çerçevesinde oynanan, kendi baþýna bir amacý olan, gerilim ve neþe gibi duygular uyandýran ve sýradan hayattan farklý olduðu bilincini uhdesinde taþýyan gönüllü bir etkinlik veya meþguliyettir. Bütün halklar oyun oynar ve oyunlarý çarpýcý þekilde birbirine benzer. Bu çalýþmada Hollandalý yazar Johan Huizinga’nýn ‘’Homo Ludens’’ adlý kitabýnýn farklý iki çevirisinin incelenmesi amaçlanmýþtýr. Ayrýntý Yayýnlarý’ndan çýkmýþ olan 1995 yýlý basýmlý Mehmet Ali Kýlýçbay çevirisi ile Alfa Yayýnlarý’ndan çýkan 2018 yýlý basýmlý Orhan Düz çevirisinin incelenip, belirlenen konu baþlýklarý altýnda ortak özeti çýkarýlmýþtýr. Her iki çeviride de ayný anlamý içeren ifadeler sentezlenerek yazýlmýþtýr. Oyun kavramý kültür olgusu ve dildeki ifadesi alt baþlýklarýyla deðerlendirilmiþtir. Cümleler içerisindeki farklýlýk oluþturan ifadelerden bir tanesi alýnýp yazýlarak, diðer çevirideki farklýlýk parantez içinde ifade edilmiþtir. Anlam farklýlýklarý dýþýnda kalanlar dipnot olarak belirtilmiþtir. Mehmet Ali Kýlýçbay çevirisinde, kitabýnýn orijinalinin Felemenkçeden Fransýzcaya aktarýlan 1951 yýlý tarihli yayýn esas alýnmýþtýr. Çevirmene göre diðer dillere çevirileri hatta ayný dilde farklý çeviriler arasýnda bile farklýlýklar bulmak mümkündür. Çeviri esnasýnda da karþýlaþtýrma unsuru olarak Ýngilizce metni kullanmýþtýr. Çevirmenin kullanmýþ olduðu, Fransýzca metin ile Ýngilizce metin arasýnda da önemli farklýlýklarýnýn bulunduðu belirtilmektedir. Orhan Düz, 1944 yýlýnda Almanca edisyonu ve yazarýn Ýngilizceye kendi çevirisini temel alarak çevirisini tamamlamýþtýr. Çevirmen iki metni karþýlaþtýrdýðýnda bir dizi tutarsýzlýklar olduðunu ve kayda deðer ölçüde anlam farklýlýklarý olduðunu dile getirmektedir.
Anahtar Kelimeler: Oyun, Karþýlaþtýrmalý, Çeviri, Kültür, Dil
|
