Yazý, insanlýðýn var olduðu süre boyunca biçimsel özellikleri deðiþerek ve geliþerek varlýðýný sürdürmüþtür. Toplumun sosyolojik yapýsýnýn deðiþmesi, kültür alýþveriþi, teknoloji geliþmesine baðlý kalarak da var olmaya devam edecektir. Yazýnýn (tipografi) kültürlerde deðiþik biçimleri ve biçimlerin birçok karakteri bulunmaktadýr. Buradaki “karakter” kelimesi, yazý þekli ve çeþitliliði olarak kullanýlsa da 1991 yýlýnda "Grafik Sanatlar ve Kitap Tasarýmý" adlý kitabýnda, yeni tipografinin temellerini atan Jan Tschichold, ayný zamanda kendine özgü kiþilikleri olan yazý karakterlerinden bahsetmiþ ve içeriðin karakterine uygun þekilde seçilmeleri gerektiðini vurgulamaktadýr. Yýllar sonra Sarah Hydydman ise deneysel tipografi çalýþmalarýnda yazý karakterlerinin bir kiþiliðinin olduðunu, seçimlerinde hangi kýyafeti giyebileceði, ayakkabý tercihlerinin bile olabileceðini savunmaktadýr. Hatta yiyecek sektöründe markalarýn kullandýklarý yazý karakterlerinin lezzete yön verebilme gücü üzerinde durmuþtur. Yazýnýn etkili gücü her alanda kendini göstermektedir. Yazý iletiyi alýcýya gönderme görevinin yaný sýra ileti, alýcýsý üzerinde bir duygu oluþturabilmek için çeþitlenmiþtir. Film afiþlerinde ise filmin süresi dikkate alýndýðýnda bu grafiksel ürünler film hakkýnda ön bilgi edinilmesinde ve filmden önce bir duyguyu hareket ettirmekte etkili olmaktadýr. Etki ne kadar kuvvetli ise filme yönelen izleyici sayýsýnda artýþ beklenmektedir. Bu çalýþmada beþ yerli dizi film afiþinin (Jet Sosyete, Kardeþ Payý, Çukur, Muhteþem Yüzyýl, Ýstanbullu Gelin) tipografi öðelerinin, filmim içeriðini yansýtma etkisi incelenmiþtir. Araþtýrmanýn yönteminde nitel araþtýrma yöntemi içerisinde yer alan belge incelemesi (Ýçerik Analizi) yöntemi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn sonucuna göre yazý karakterlerinin ve tipografi tasarýmlarýnýn içerik hakkýnda bilgi verdiði ve izleme isteklerini etkilediði bulgularýna ulaþýlmýþtýr. ORCID NO:0000-0003-1782-7330
Anahtar Kelimeler: Yazý, Tipografi, Yazý Karakteri, Film Afiþleri
|