1960’larýn sonu 70’lerin baþýnda dünyada yayýlan neoliberal akým ve Küresel kapitalizm ile birlikte Ulus-devlet siyasî erkini kaybederken, ülkeler bir vit¬rin olarak kullandýklarý büyük kentler aracýlýðýyla rekabet etmeye baþlar. Üre¬tim faaliyetleri kent dýþýna itilirken, yönetim kademeleri merkezde kalýr. Yenilenmiþ bir kent merkezi, ýlýmlý bir iþ dünyasý veya telekomünikasyon aðlarý kadar, uluslararasý etkinliklerle renklenmiþ bir kent yaþamý da ön koþullardan biridir. Festival ve bienallerin sayýsýnda özellikle 1990’dan sonra meydana gelen artýþ da, aslýnda bu inançtan kaynaklanýyor.
Dolayýsýyla, yalnýzca güçlü ekonomik bir temel oluþturabilmek için bile, kentlerin, uluslararasý kültürel üretim aðlarý tarafýndan çaðdaþ sanat etkinliklerine sahne olan mekânlar olarak tescil edilmeleri gerekir. Çünkü sanat sergileri, galeriler ve müzeler, fuarlar ve festivaller, yalnýzca turistleri deðil, küresel sermayeyi, yönetici sýnýflarý ve vasýflý iþgücünü de çeker.
Bu baðlamda Ýstanbul, Türkiye’deki küreselleþ¬me arzusunun ve bunun beraberinde getirdiði kentsel/kül¬türel dönüþümün hem öznesi hem de nesnesi olmuþtur. 1980’li yýllarda izlenen politikalar, Ýs-tanbul’un dünya sahnesinde pazarlanmasý amacý taþýmýþtýr.
Ýstanbul Kültür ve Sanat Vakfýnýn ülkenin farklý ekono¬mik ve idari birimlerinin desteðini alan ve büyük miktarda ekonomik ve stratejik kaynaðý kullanan bir kuruma dönüþmesi de bu dönemde gerçekleþmiþtir. Vakfýn 1980 sonrasý dönemi karakterize eden radikal dönüþümler içinden güçlenerek çýkmasý, bu dönemde yükselen deðerlere uyum gösterme¬siyle baðlantýlýdýr. Çaðdaþ sanat, kozmopolit bir yaþam tarzý olan kent seçkinlerinin ilgi odaðý haline gelirken, festivaller de Ýstanbul’un kültürel aksesuarlarý arasýna katýlmýþtýr. Özellikle Ýstanbul Bienali de, 1980 sonrasý dönemde, siya¬setçiler, sermaye sahipleri ve aydýnlar tarafýndan desteklenen benzer bir projenin parçasý haline gelmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Festivalizm, Bienal, ÝKSV.
|
